
13 november 2018 ∙ Enkele dagen geleden heeft de Nederlandse Rijksoverheid bekendgemaakt welke tracédelen van 50-, 110- en 150 kV in aanmerking komen voor Rijkssubsidie bij het oplossen van 'knelpunten'. 556 masten in 81 verbindingen zijn tot Pylona Non Grata verklaard.
Zelden kreeg een document zo snel een beruchte bijnaam. Staatscourant nummer 59037 van 08 november 2018 raakte onder pylon geeks in no-time bekend als de dodenlijst. Nee, pylon geeks zijn niet haatdragend – de lijst bevat geen personen, maar hoogspanningsmasten. Met uitknikkende knieën en zo wit als een circuitkleur doken we in de lijst om te zien waar er slachtoffers gaan vallen. Dat blijken precies 556 mastposities te zijn, in totaal in 81 verbindingen die door het hele land staan. Zij komen in aanmerking voor Rijkssubsidie om versneld te verdwijnen.
De lijst is de concrete uitwerking van een toezegging van Minister Kamp uit 2013, waarover we destijds al berichtten. Hij stelde € 450 miljoen euro aan budget beschikbaar om versneld 135 km 110- en 150 kV-verbindingen onder de grond te stoppen op plekken waar zogeheten schrijnende situaties of knelpunten zijn. Vanaf 2017 was dit budget toegezegd op voorwaarde dat er geen sprake zou zijn van grote economische tegenspoed bij de overheid. Dat is niet het geval en dus is er werk gemaakt van het in kaart brengen van de knelpunten, waarna ze zijn opgesomd en zijn gepubliceerd in de Staatscourant. Gemeentes kunnen deze tabellen gebruiken om te kijken tot hoe ver (soms letterlijk) ze een bijdrage van het Rijk kunnen aanvragen om knelpunten op te lossen. Dat betekent overigens niet dat het een no-brainer is in de gemeenteraden: nog steeds moeten gemeentes een flink deel meebetalen en gemeentes zijn vrij om te kiezen om dat liever vooralsnog voor andere doelen in te zetten.
Een troost voor pylon geeks is dat het totale verlies aan eh.. biodiversiteit in het net relatief beperkt blijft. Verder is het Rijk terughoudend: er wordt geen mastpositie teveel gesubsidieerd verwijderd. Meestal houdt het in aanmerking geraakte tracédeel direct op zodra de woonwijk dat ook doet. Er wordt geen rekening gehouden met stadsuitbreidingsplannen die de gemeentes erop nahouden. Dat is logisch, want het Rijk subsidieert alleen aanpak van bestaande situaties die de gemeentes slechts half-half aangerekend kunnen worden. (Ook de gemeentes wisten tientallen jaren niet dat de aversie tegen bovengrondse hoogspanning zo sterk zou toenemen dat actief onder de grond brengen alsnog zou gaan gebeuren. Maar bij huidige nieuwbouw weten zij dat wel van tevoren.)
Download zelf de dod.. eh, Staatscourant 59037 hier. Voor beginnende pylon geeks en voor wie weinig kan met al die afkortingen: je zit hier op HoogspanningsNet en wij gaan tot het draadje, dus download hier een KML-bestand waarin we grafisch alle 81 tracédelen hebben gemarkeerd voor in Google Earth, eventueel te projecteren bovenop onze netkaart.
Afbeelding: hoogspanningslijnen boven en pal naast woningen zijn tegenwoordig niet zo populair meer. De Rijksoverheid wil helpen bij het verkabelen van dit soort lijndelen. De lijn op de foto (gemaakt door Tom Börger in Apeldoorn) is inmiddels reeds verdwenen. Rechts: sloop van zo'n mast gaat met hydraulische scharen (foto door Hans Nienhuis, overigens hier ver van een woonwijk).
12 mei 2014 ∙ De grote projecten van Tennet zijn de laatste tijd het toneel van een slagveld aan scopewijzigingen. NorNed II wordt naar Duitsland gelegd in plaats van naar de Eemshaven, station Breukelen staat al jaren in de ijskast en Noordwest-380 is na twee herzieningen bijna helemaal van de kaart. En nu is ook Zuidwest-380 gewijzigd. Minder dramatisch, maar wel in belangrijke keuzes en tracédetails.
Het project Zuidwest-380, een nieuwe hoogspanningslijn tussen Borssele en Tilburg (via Geertruidenberg), heeft veel gemeen met Noordwest-380. Een lange verbinding van 380 kV, parallel aan een reeds bestaande verbinding en grotendeels bestaand bij de gratie van zware productenten die op een kluitje aan de kust zitten. Maar het verschil is dat er in dit project een mogelijkheid is tot koppeling met België. En dat wil men nu gaan benutten. Tennet heeft bij het ministerie aangegeven op Rilland een koppelstation te willen stichten. De bestaande verbinding Borssele-Geertruidenberg zal in tweeën geknipt worden zodat er meer controle mogelijk wordt over de uitwisseling van vermogen met België. Ook de nieuwe verbinding zal nu opeens uit twee delen gaan bestaan.
In de eerste fase wordt er een nieuwe verbinding parallel aan de bestaande 380 kV-lijn gelegd tussen Borssele en het nieuwe station Rilland. De verbinding krijgt een capaciteit van 2635 MVA en zal worden gebouwd met wintrackmasten – iets dat een apart gezicht gaat opleveren naast de bestaande lijn met traditionele vakwerkmasten waaraan de circuits in de donauconfiguratie hangen. Daarna zal men gaan kijken naar het andere gedeelte van Zuidwest-380, namelijk tussen Rilland en Tilburg. De bedoeling is dat daar ook wintracks zullen verschijnen, maar het zal HoogspanningsNet niet verbazen als uiteindelijk wordt afgezien van dit tracédeel. De bestaande hoogspanningslijnen dragen driebundelgeleiders met een capaciteit van 1645 MVA per circuit. Dankzij nieuwe materialen en overgedimensioneerde masten kan men zonder mastaanpassingen deze driebundels door vierbundelgeleiders met een capaciteit van 2635 MVA vervangen. Dat levert een verhoging van bijna 1000 MVA op, zonder dat er een nieuwe verbinding nodig is.
De prognoses voor nieuwe verbindingen zijn sterk afhankelijk van de willekeur van producenten in het al dan niet begeren van een productielocatie op een bepaalde plek. Bij Noordwest-380 zagen we een paar maanden terug dat het wegblijven van een grote producent uit de Eemshaven de nekslag was voor het grootste deel van het project. Aangezien op dit moment niet goed bekend is of er een tweede nucleaire centrale komt in Borssele en of het verbruik in Brabant blijft groeien, is het moeilijk om te zeggen of ook de huidige opzet van Zuidwest-380 overeind blijft.
Meer lezen en leren? Begin juli zijn er een paar informatiebijeenkomsten in Zeeland over het eerste deel van Zuidwest-380 (zie ook de agenda). Verder is er de projectsite en je kan je abonneren op de nieuwsbrief van Zuidwest-380.
Afbeelding: gedeelte uit de GE-netkaart 4.2. In wit een schets van de nieuwe verbinding, het tracé kan nog afwijken. Klik op de afbeelding voor een vergroting. Wil je zelf ook zo'n netkaart in huis om ermee te stoeien terwijl het buiten maar doorregent? Dat kan, je kan de meest recente versie gratis downloaden op deze site.