20 oktober 2013 ∙ Op de televisie doen de grote elektriciteitsproducenten voorkomen of ze partner van de zon zijn geworden, samen voor duurzaam gaan of je van nieuwe energie voorzien. Maar op herfstdagen als deze is de praktijk heel anders: het fossiele, thermische productiepark moet voluit aan de bak.

Een paar weken geleden waren het toptijden voor decentraal vermogen. Met name de hernieuwbare soorten deden het goed. Een hogedrukgebied aan de rand van het continent zorgde voor een aanhoudende combinatie van een stevige bries en een strakblauwe lucht in een enorm gebied. Niet te warm, niet te koud. Dus geen kachels, geen airco's. Op zulke dagen is het voor de netbeheerders een hele klus om al dit decentrale vermogen in goede banen te leiden en te voorkomen dat er door plaatselijke overschotten dumpprijzen of storingen ontstaan.

Maar die luxe zijn we nu weer kwijt. Windstil, droog en bewolkt weer dat dag na dag in een zeer groot gebied aanhoudt is bijzonder onhandig voor decentrale opwek, zowel voor hernieuwbare soorten als voor andere bronnen. Vanwege de gematigde temperaturen hoeven de tuinders (met hun grote gasturbines) weinig te stoken zodat er ook weinig WKK-vermogen bechikbaar is. De windmolens staan te niksen en door een gebrek aan straling is ook het zonvermogen laag.

Het kan volgende week zo weer anders zijn. Niemand weet het. Maar in de tijden waarin decentrale bronnen nauwelijks vermogen leveren, zijn we (ondanks de ronkende berichten over hoe harder het waait, hoe harder ie draait) weer even terug bij hoe we bijna een eeuw geleden ook al begonnen: vrijwel volledig afhankelijk van grote, fossiele of nucleaire centrales en af en toe een beetje hydropower van overzee. Het geeft aan dat we in de toekomst niet zonder een manier kunnen om energie op te slaan of nog doeltreffender over zeer grote afstanden te transporteren als we ooit vaarwel willen zeggen tegen fossiel vermogen. Een taak voor de huidige samenleving om goed en op tijd over na te denken, want er is geen plan B mogelijk.

Foto: niksende windturbines in Duitsland.  Aan de stand van de bladen (de zogeheten vaanstand) kan je eenvoudig zien dat deze molen voorlopig niet van plan is om vermogen door de 10 kV-lijn op de voorgrond te sturen. En dan is dit nog een dag waarop de zon schijnt. Loeren we nu het raam uit, dan zien we vijftig tinten.