18 juli 2021 ∙ We volgen we de ontwikkelingen rond de grote overstromingen in Duitsland, België en in mindere mate Nederlands Limburg in een nieuw bericht, zodat de inhoud van de vorige (zie eentje lager) niet steeds overschreven raakt en verloren gaat. De ontwikkelingen gaan door en de problemen vooralsnog ook.

Schade en leed van deze omvang hebben we tientallen jaren niet gezien in Europa. De getallen zijn om bleek bij weg te trekken. 155 getelde doden in Duitsland, 27 in België, en opgeteld richting duizend gewonden. Wederom laten we deze aspecten van de watersnood over aan de reguliere media en blijven wij ons op het stroomnet richten. Wel met de kanttekening dat uitval van stroom momenteel een grotere zorg is dan schade aan de infrastructuur zelf. Beschadigde infra zelf is slechts ijzer, koper en aluminium. Geen stroom op plekken waar dat nu hard nodig is voor communicatie, warmte, systemen en noodhulp is het echte probleem.

In Nederland zien we een gematigd beeld dat qua elektriciteit meebeweegt met ondergelopen netstations van Enexis. Met het stroomafwaarts bewegen van de hoogwaterpiek in de Maas breekt er af en toe eens een klein dijk(je). Grote overstromingen zijn dat allemaal niet, maar een paar huizenblokken of een industrieterrein met natte voeten is natuurlijk ook niet gewenst. Soms schakelt Enexis de stroom dan preventief af om kortsluitingen en branden (of persoonlijke ongevallen) te voorkomen. Als zo'n netstation daadwerkelijk onder water loopt moet er eerst goed worden geïnspecteerd of alles in orde is gebleven nadat het water weg is en het station weer is opgedroogd. Alles bij elkaar lijkt het er nu op dat een paar duizend aansluitingen verspreid over de afgelopen drie dagen korter of langer zonder stroom hebben gezeten. Meestal was dat een gecontroleerde afschakeling. Tennet meldt tot nu toe geen enkel probleem in de hoogspanning, ook al staan in de uiterwaarde van de Maas een aantal masten met hun voeten in het water.

In België is de situatie anders. Drie 70 kV-stations in de Ardennen zijn onder water gelopen en moesten worden afgeschakeld. Bij twee daarvan zal mogelijk schoonmaken en oplappen van de kritieke bewaakapparatuur voldoen om ze weer provisorisch in dienst te brengen. Maar voor Pepinster volstaat dat niet. Elia twitterde gisteren een serie foto's. Wie nog had verwacht dat even dweilen voldoende was, die kwam bedrogen uit. We kunnen veilig constateren dat het volledige 70/15 kV transfostation van Pepinster total loss is. Alleen de delen die meer dan vier meter boven de grond staan, zoals de rails en schakelaars in de 70 kV-tuin, zijn deels gespaard gebleven. Alles op de grond, en ook het CDG-gebouwtje, zijn bedolven geraakt onder modderwater met puin. Reparatie daarvan is niet in een paar dagen klaar. Ook niet in een paar weken. Om de regio toch van broodnodige elektriciteit te voorzien zal men eerst proberen om aggregaten aan te slepen en waarschijnlijk zullen we daarna het mobiele noodstation van Elia in actie gaan zien. 

Een mobiel wátte? Jazeker, Elia heeft voor calamiteiten (waarbij meestal aan brand wordt gedacht en niet aan water) een mobiel noodstation voorhanden. Zo'n installatie is een modulaire opstelling van een rail, een aantal eindsluitingen met aansluitvelden, wat cruciale bewaak- en regelapparatuur en een distributietrafo. Het is bij ons niet bekend hoe dat er werkelijk uitziet en ook niet of het is ontworpen voor 70 kV of dat 150 kV de max is, maar daar komen we waarschijnlijk de komende tijd wel achter.

In Duitsland is nog steeds veel onduidelijk. In het koppelnet van Amprion, 220 en 380 kV, lijkt de schade mee te vallen. Anders is dat voor de 10/20 kV en ook voor de 110 kV. Netbeheerder Westnetz rapporteert op tientallen stations een korte of langere uitval en er zijn een aantal stations bij die net als Pepinster in België zo zwaar beschadigd zijn dat daar geen kijk is op vlot herstel. Nu heeft Duitsland het geluk dat het 110 kV-net in dat gebied redelijk dicht is vermaasd zodat de mogelijkheden om last om te zwaaien of in een ringvorm te laten lopen er wat groter zijn dan in het dunne 70 kV-net in de Ardennen. Nadeel is direct weer dat de belasting van het net ook groter is, zodat aggregaten soms nog geen deuk in een pakje boter kunnen slaan. Voor actuele informatie kan men het beste de storingslog van Westnetz blijven volgen.

De stroomproductie lijkt minder te zijn aangedaan. In de Ardennen en de Eifel zijn de stuwmeren gevaarlijk vol, maar ze zijn niet van kritiek belang voor de stroomproductie. Het Rührgebiet maakt zijn stroom via bruinkoolstook. Dat wordt gewonnen in grote, honderde meters diepe open gaten in de grond die… eh, wacht eens, is een enorm gat in de grond waar je je kritieke brandstof uit haalt wel handig als je op dezelfde plek met de overstroming van de eeuw zit?

Meestal valt dat wel mee, want om te voorkomen dat de mijnen vol lopen met grondwater of dat de randen verzakken wordt er rond de mijnen van Hambach, Garzweiler en Inden dag en nacht een reusachtige hoeveelheid grondwater weggepompt via honderden boorputten langs de randen van de mijnen. Dat is deze situatie hun geluk geweest, al kneep RWE hem wel even toen de rivier de Inde, vertienvoudigd in kracht door al het water, zijn oude loop hernam en het omleidingstraé om de mijn heen negeerde. Nu zijn die mijnen zo immens dat zelfs een overstroomde rivier er weinig tegen begint, dus relatief gezien valt het mee en staat alleen de bodem van de mijn onder water. Maar Tagebau Inden ligt voorlopig wel stil, zodat de andere twee mijnen de bruinkoolleverantie nu moeten opknappen.

We blijven het in de gaten houden en zoals iedereen hopen we dat de stroomvoorziening zo snel mogelijk op de meeste plekken hersteld kan worden, om erger te voorkomen in alles dat ervan afhankelijk is.

Afbeelding: getwitterde foto van Elia waarop te zien is dat transfostation Pepinster tot enkele meters hoogte zwaar is beschadigd. Hoewel de rails en schakelaars (meestal) nog goed zijn is wel alle bewaak- en bedieningsapparatuur onbruikbaar. Mogelijk gaan we hier een noodstation zien. Onder: deel van onze netkaart met de rand van Tagebau Inden, waar de rivier een bocht heeft afgesneden en zijn oude loop (geel) hernomen heeft, rakelings langs het 110/33 kV EB-station en rechtstreeks de transportbandoverslag in. Er is een filmpje voorhanden.