17 november 2015 ∙ Waarschijnlijk worden er op de berg in Arnhem vandaag de nodige flessen champagne ontkurkt. Want waar Tennet de laatste tijd nieuwtjes had over een bescheiden projectje rondom dynamic line rating in de verbinding Dodewaard-Lageweide, is er nu daadwerkelijk reden voor een flinke fuif. Tennet heeft het eigendomsrecht op het totale 150 kV-net van de provincie Utrecht verworven.

We ontkomen niet aan een klein beetje geschiedenis. In de periode tussen 1998 en 2004 werd door de Nederlandse overheid (conform Europees beleid) besloten dat elektriciteitsproductie los moest komen van het netwerk. Iedereen was dan vrij om zelf een energieleverancier te kiezen en daarmee werd vijhandel en marktwerking op het elektriciteitsnet mogelijk. Deze gang van zaken is beter bekend als de combinatie van de WON (Wet Onafhankelijk Netbeheer) en de Splitsingswet. Sinds deze twee van kracht zijn geworden, is Tennet in Nederland aangewezen als landelijk netbeheerder van het hoogspanningsnet van 110 kV en hoger. De positie van Tennet is neutraal ten opzichte van producenten en klanten. Het bedrijf zelf  is in handen van de Nederlandse Staat en alle hoogspanningslijnen die ze bezitten zijn dus indirect eigendom van alle zestien miljoen Nederlanders zelf. Netneutraliteit is een van de kernwaarden van een modern hoogspanningsnet. (Meer weten? Lees verder in deel zes van de St(r)oomcursus.)

Tennet begon in 1998 met het koppelnet van Saranne (220- en 380 kV). Tussen 2007 en 2012 werden de 150- en 110 kV-netten van diverse provincies en regionale netbeheerders overgekocht en zo werd het hoogspanningsnet langzaam maar zeker in staatsbezit gebracht. Maar het plaatselijke 150 kV-net van de Rotterdamse haven en van de provincie Utrecht, beiden in handen van Stedin, bleken lastig te zijn. Deze netten waren via een gecontracteerde cross-border lease niet zomaar op stel en sprong in staatseigendom te krijgen, zodat het gedurende enkele jaren een bijzonder ingewikkelde juridische constructie moet zijn geweest om deze hoogspanningslijnen toch neutraal te kunnen beheren. 

Maar inmiddels is die constructie beëindigd. Op nieuwjaarsdag werd het Botleknet al overgenomen en met het zetten van een krabbel (en vermoedelijk ook met het lappen van enkele miljoenen) is Tennet sinds vandaag de eigenaar geworden van het 150 kV-hoogspanningsnet van de provincie Utrecht. 

Opnieuw is een volgend deel van het hoogspanningsnet nu in staatshanden gekomen. Maar is de WON nu na elf jaar nu voltooid? Nee, er zijn nog wat rafelrandjes. Het Randmerennet van Liander bevindt zich nog onder een crossborder-lease (CBL), zodat daar nog een soortgelijke operatie wacht. En netbeheerder Delta (Zeeland) is niet bepaald blij met de Splitsingswet. Daar loopt momenteel nog een rechtszaak. Ook zien we dat er steeds meer commerciële aansluitingen op het hoogspanningsnet komen, van zware klanten en zware producenten, soms met een eigen subnet dat toch weer akelig dicht in de richting van een transportnet kruipt… Kortom, waar aan de ene kant consolidatie plaatsheeft, is er altijd weer verwatering op andere fronten. En zo blijven we altijd weer bezig met nieuwe dingen – precies zoals dat hoort.

Foto: Michel van Giesbergen fotografeerde deze mast in de verbinding Lageweide-Breukelen. Sinds vandaag is die in handen van Tennet gekomen, samen met twee andere verbindingen naar Zeewolde en Dodewaard. Alleen het Randmerennet van Liander is nu nog niet in Tennetbezit.