15/16 juli 2021 – [updates gestopt] ∙ De zomer van 2021 is een beetje anders dan die van de drie jaren hiervoor. Geen tekort, maar een groot overschot aan water tekent deze weken. Met name Limburg, de Ardennen en het westelijk Rührgebiet hebben te maken met watersnood. Dat bleef niet zonder gevolgen, ook niet voor het stroomnet.

De laatste tien jaar keek niemand nog op van 50 mm, want dat is reeds het nieuwe normaal voor zomerbuien. Maar dat ook hele zomerdepressies een maatje groter zijn gegroeid merken we deze dagen in een gebied dat zich uitstrekt tussen de Ardennen, Limburg en de Benedenrijndalslenk (het westelijk Rührgebiet en de noordelijke Eifel). Daar is een oudtestamentische waterbom afgegaan met plaatselijk 250 mm neerslag in de afgelopen 48 uur. In diverse Duitse, Belgische en Nederlandse stadjes kolkt het water door de straten waardoor huizen zijn ingestort, bruggen zijn weggeslagen, auto's, gebouwen en andere bezittingen wegdrijven, stuwmeren en waterbergingen overlopen en landbouwgewassen geheel verloren zijn gegaan. Opvallend is de plaatselijkheid: Vlaanderen, de noordelijke helft van Nederland, heel Denemarken en ook noord- en oost Duitsland kregen amper regen en staan met ongeloof onder een soms zelfs blauwe lucht te kijken.

Op het moment van deze update (vlak voor 16.00 uur op 16 juli) zijn er in Duitsland reeds 103 doden gemeld, in België ook al 18. Voor regulier nieuws rond deze tragedie verwijzen we naar de reguliere nieuwsbronnen. Hier op HoogspanningsNet kijken we naar de gevolgen voor het stroomnet.

Tegen zoveel water valt niet op te engineeren en het is onvermijdelijk dat er problemen ontstaan. Van de drie landen is Nederland vooralsnog het beste weggekomen, in alle opzichten. Op dit moment zijn er wat problemen in het 10 kV-net van Enexis, plaatselijk in Limburg. In Valkenburg zijn in de ochtend van 15 juli circa 1400 aansluitingen spanningsloos gezet vanwege onder water gelopen MS-huisjes en schakelapparatuur. Dat is pas op te lossen als het water is gezakt. Tennet meldt op dit moment geen problemen in de 150 kV, of het is in ieder geval niet bij ons bekend. In ieder geval lijkt de stroomstoringsproblematiek in Nederland te overzien omdat tot nu toe alle evacuaties rustig en gecontroleerd zijn verlopen.

In België is de situatie ernstiger. Op 14 juli twitterde Elia foto's waarop schakeltuinen met hun voeten in het water zijn te zien. Elia heeft drie trafostations spanningsloos gemaakt. Anders dan men vaak denkt is stroom en water een prima combinatie (wat dacht je van hydropower?), maar alles staat of valt met wáár dat water precies is. In ieder geval voor de schakeltuin van 70 kV Pepinster, waar het water zo hoog dat Elia genoodzaakt was om het station geforceerd spanningsloos te maken, was geen achtervang voorhanden. Het gelijknamige dorp zit nu zonder stroom – hoewel dat momenteel kan worden opgevat als het kleinste probleem aldaar. Voor de twee achterhangende stations Turon en Spa gold dat in het verleden al was opgemerkt dat het onwenselijk was dat zij als een snoer kerstboomlampjes op een lange steeklijn zaten aangesloten, waardoor een grondkabel werd aangelegd vanaf Petit Rechain die Pepinster niet aandoet. Dat is nu de enge overgebleven verbinding voor Turon en Spa. Nu lijkt ook Spa in het water te staan, maar Turon zou het nog moeten doen. Gekruiste vingers aldaar, niemand zit lekker achter één enkel circuit met dit soort weer waarbij er maar zo nog wat anders stuk kan gaan. De situatie in het net verandert per uur. Op de ochtend van 16 juli leken 21.000 aansluitingen in België zonder stroom te zitten, maar informatie kan snel achterhaald zijn. De beste plek om het gebeuren te volgen is Elia's twitteraccount en hun website.

Het westelijk Rührgebiet lijkt de regio te zijn die er het zwaarst van langs heeft gekregen. Over honderd doden zijn er geteld en sommige stuwmeren zijn overvol. Er lijken gedurende de dag circa 200.000 klanten van netbeheerder Westnetz zonder stroom te zitten vanwege ondergelopen 110 kV-stations. Wanneer we op de netkaart kijken zien we een dicht 110 kV-net en een geografie van een breed dal met aan beide kanten heuvels. Het is niet duidelijk of al die aansluitingen simultaan zonder stroom zitten, maar het is annemelijk dat we te maken hebben met een wisselend beeld van uitgevallen stations en ook plekken waar men dankzij hard werk toch weer vermogen heeft. We kunnen er wel vrijwel zeker van zijn dat er ook verbindingen en stations fysiek zijn beschadigd door waterproblemen, zodat plaatselijk de stroomstoringen langer gaan duren dan alleen de tijd waarin het water nog hoog staat. Het gevolg is dat ook communicatie, pompen of elektrische bewaakapparatuur moeizaam te gebruiken zijn. Hoe het verder gaat moeten we afwachten uit de nieuwsberichten die naar buiten zullen komen. Wederom geldt dat de website en het twitteraccount van Westnetz de beste plek is om aan goede informatie te komen. Er blijft gelden dat de situatie per uur kan veranderen, waardoor bepaalde inhoud van dit bericht achterhaald kan zijn.

Dit artikel wordt niet meer geüpdate. Nieuwe ontwikkelingen, en die zullen er zeker zijn, zullen in een nieuw nieuwsbericht worden geplaatst.

Afbeelding: een van de foto's die netbeheerder Elia op 14 juli in de avond twitterde, en waarop te zien is dat de schakeltuin van 70 kV Spa natte voeten heeft gekregen tot aan de tertiaire apparatuur. Het station is spanningsloos gezet. Op Pepinster is de situatie nog ernstiger. In Duitsland zullen dezelfde taferelen zichtbaar zijn.