HoogspanningsNet - alles over hoogspanning op het het

Hoogspanningstechniek

Hoogspanning en gezondheid?

Antwoord op alle vragen vind je bij het RIVM (NL) of het Departement Leefomgeving (B).

HoogspanningsNet behandelt dit thema met opzet niet zelf. (Waarom niet?)

Geknetter en gebrom?

Geen zorgen, dat is normaal.

reconstructie

28 mei 2014 ∙ Op dit moment is het SAA-reconstructieproject bij Diemen een van de blikvangers op hoogspanningsgebied. Net als bij het duo-tonpmastenproject in Helmond worden ook hier bij Diemen een aantal 380 kV-masten aangepast of herbouwd. De tracéwijziging is nodig vanwege toekomstige wijzigingen aan de snelwegen.

Inhangen kattenoor in nieuwe hoekmast SAA - foto door Gerard NachbarDe afgelopen maanden is netbeheerder Tennet samen met Spie druk bezig geweest met het wijzigen van de geleiderophanging in een paar bestaande masten (ze krijgen V-ophanging) en er worden negen nieuwe masten gebouwd. Wanneer die klaar zijn, zullen de draden worden omgeleid over de nieuwe masten. De verwachting is dat men volgende week gaat beginnen aan het inlieren en zichten van de nieuwe draden. De planning is te vinden op de online bezoekerscentrumsite van Rijkswaterstaat. 

We kunnen de hele voorpagina wel volschrijven met beschouwingen op dit project, maar dit is typisch een operatie waarbij foto's meer zeggen dan duizend woorden… dus voor de verandering houden we nu snel op met schrijven. Op ons forum volgt forumlid ElektroThriller de operatie vrij nauwgezet en de vorderingen worden zowel beschreven alsook gefotografeerd. Geregeld worden we verblijd met een nieuw verslag en een serie foto's. Een aanrader voor iedereen die van dichtbij wil zien hoe men de nieuwe masten in elkaar zet.

Bekijk het SAA-topic op ons forum en zie de vorderingen in woord in beeld!

Foto: het in elkaar takelen van een nieuwe hoekmast is mooi werk, zolang je er maar mooi weer bij hebt. Deze week valt dat wat tegen, maar in de week van 20 mei was het zeer geschikt voor zowel werkzaamheden alsook het maken van foto's daarvan, zoals deze foto van forumlid ElektroThriller laat zien.

04 februari 2014 ∙ We weten van de reconstructie van de plaatselijke twee hoogspanningslijnen bij Veessen, in het kader van Ruimte voor de Rivier. Maar ook bij Zutphen krijgt de IJssel meer ruimte en wordt een dijk verlegd.

Hoewel een kleiner project dan bij Veessen staat er ook hier bij Zutphen een hoogspanningslijn in de weg op de plek waar de dijken worden verlegd. Dat lijkt te vragen om het kunstje met de bijzettafel, zoals bij Veessen met 18 stuks Gelderse tonmasten gebeurt. Maar zo makkelijk gaat dat hier niet. Omdat het hier om een hoekmast gaat die ook nog eens de aanloop naar de rivierkruising afspant zou het ophogen van de mast vermoedelijk te complex zijn vanwege de zijwaartse krachten. Men heeft daarom besloten de hele mast er pal naast te herbouwen, maar dan op betonnen stiepjes.

Dat de herbouwde tonmast een typisch gevalletje reconstructie nieuwe stijl is (inclusief railings, plomp uiterlijk en met weinig oog voor het lijnbeeld) is iets wat mastengekken en ook landschaps-architecten niet tot blijheid zal stemmen. Dat daarnaast de twee aangrenzende masten een lichte hoekfunctie zullen gaan krijgen en wellicht uitgerust worden met V-ophanging mag daarbij opgeteld worden. Maar het vreemdste is nog wel dat ook de westelijke kruisingsmast een lichte hoekmastfunctie zal gaan vervullen. Ingenieurs zouden ervan gruwelen en het zal menig netstrateeg ook niet helemaal lekker zitten. Een serieuze kruisingsmast met hoekfunctie – we hebben ze de laatste jaren raar gegeten in Hoogspanningsland, maar dit is zelfs voor ons nieuw. 

Foto: de oude hoekmast en zijn opvolger er pal naast, zoals vandaag vastgelegd door Tom Börger. De railings trekken direct de aandacht. Merk op dat de hoge kruisingsmast een lichte hoekfunctie zal krijgen. Meer foto's zien? Kijk eens naar dit topic op ons forum.

15 december 2013 ∙ Kerstvakantie? Niet voor Tennet en de subcontractors. Was het een paar maanden terug vrij saai in Hoogspanningsland, nu lijkt Tennet opeens te willen kijken hoeveel hooi er in één keer op de vork past. Mastverhogingen in het IJsseldal, verkabeling in Limburg, nieuwe lijn naar Dinteloord… drukte. We bekijken er een paar: sloop, verbouw en nieuwbouw. 

Einde oefening: vaarwel 110 kV Zwinderen-Veenhuizen 
Deze verbinding is beter bekend als de aftak Coevorden. Vanwege netverzwaringen en omschakelingen (zie dit forumtopic) is de inlussing niet langer op Hoogeveen-Veenoord aangesloten, maar op de veel zwaardere meelifters onder Zwolle-Meeden. Daardoor kan het 'stroomopwaartse' deel van de aftak verdwijnen. Het is meestal een kwestie van jaren voordat men ook daadwerkelijk tot sloop overgaat. Maar niet in dit geval: de geleiders zijn nog niet afgekoeld of ze worden er al uitgehaald. De verwachting is dat de masten die hun functie hebben verloren nog voor de kerst uit het veld zullen zijn verdwenen. Gelukkig is dit specifieke mastontwerp zeer gangbaar in de IJsselmijconcessie zodat er gewoon slechts negen stuks uit het veld verdwijnen. In dat licht bezien is de schade ditmaal redelijk beperkt. Maar jammer blijft het natuurlijk altijd.

Nieuw mastuiterlijk en netverzwaringen: 110 kV Vollenhove-Zwartsluis
Een eindje verderop, in de kop van Overijssel, is er beter nieuws. Vollenhove-Zwartsluis is een oude enkelcircuit 110 kV-verbinding die met IJsselmij-hamerkoppen is gebouwd. Na geruime tijd wordt nu eindelijk het tweede circuit ingehangen. Op zich goed nieuws: het voortbestaan van deze 70 jaar oude verbinding is daarmee zo goed als gegarandeerd voor de komende paar decennia. Maar er valt wel wat op aan te merken. Blijkbaar voldoet de klassieke IJsselmij-hamerkop opeens niet meer aan de eisen die tegenwoordig aan bliksembeveiliging worden gesteld. Daarom worden er kattenoren op de traversen bevestigd: een constructie die we nog niet eerder gezien hebben. Of het mooi is? Tsja, wie is HoogspanningsNet om te oordelen? Meer weten? Lees in dit forumtopic verder.

De nieuwen doen een stapje opzij: 380 kV & 150 kV SAA Amsterdam
Je zou het niet zeggen, maar nieuwe vakwerkmasten worden nog steeds gebouwd in Nederland. Al is het in dit geval slechts vanwege de verplaatsing van een snelweg. Daarvoor moeten er in twee verbindingen vlakbij trafostation Diemen een aantal hoogspanningsmasten verplaatst of verbouwd worden: ziehier het SAA-project in het kort. In tegenstelling tot wat de agenda meldde, dit project loopt nog wel even. Het is al eerder genoemd op de voorpagina en dankzij forumlid ElektroThriller verkeren we in de luxe positie om goed op de hoogte te kunnen blijven van het hele gebeuren. Zo zien we op de foto hiernaast een soort Dutch blend: een nieuwe donau-hoekmast waarin kenmerken van de Oostring, de Westring en recente inzichten gecombineerd zijn in één mast. Of korter gezegd: een halfbloedje op bijzonder hoge poten.

Foto's:
Boven: in hun lot bezegelde IJsselmij Duits-type donaumastjes bij Zwinderen. Sneu, maar gelukkig zijn het slechts een handjevol exemplaren van een niet bedreigd ontwerp.
Midden: kattenoortjes op IJsselmij-hamerkoppen? Het kan sinds deze week bij Vollenhove. Foto door forumlid Erikvd16. Onder: blik op een nieuwe, verhoogde 380 kV-hoekmast die onderdeel uitmaakt van het SAA-project. Foto door forumlid ElektroThriller

21 november 2013 ∙ Slecht nieuws voor de liefhebbers van oude bovengrondse 110 kV-verbindingen. De kans is aanzienlijk dat de oude hoogspanningslijn Hoogeveen-Veenoord tussen 2016 en 2018 gesloopt zal worden. Een uniek mastmodel zal daarmee verdwijnen uit het landschap.

De kreet Zwolle-Meeden maakt meer kapot dan je lief is kwam al eerder voorbij op het forum. Eerst als grap, maar uiteraard met een serieuze aanleiding. ZL-MEE een prachtige combinatielijn – maar deze hoogspanningslijn is er sinds 1995 wel verantwoordelijk voor dat er niet minder dan zes andere hoogspanningslijnen sneuvelden. En daar lijkt nu een zevende bij te gaan komen.

De laatste vier jaar is er het nodige gereconstrueerd in het net van zuidoost-Drenthe. Van serieuze ondercapaciteit is het gebied veranderd in hoogspanningskundige overkill. Vanaf Beilen is er een grondkabel naar Hoogeveen gelegd en de zware 110 kV-meelifters onder de combinatielijn Zwolle-Meeden hebben de taak overgenomen van diverse oudere 110 kV-verbindingen in het gebied rondom Emmen. In 2010 werden tussen Ommen en Weerdinge de laatste ontbrekende 110 kV-circuits ingehangen, met als gevolg het sneuvelen van de laatste negen overgebleven Veenoordse katmastjes. Trafostation Veenoord kreeg een aansluiting op 270 MVA vermogen. De oude verbinding van Hoogeveen naar Veenoord, met slechts 65 MVA capaciteit, was the last man standing. Aangetast in zijn transportfunctie, maar als distributielijn nog steeds onmisbaar vanwege de aansluiting van Coevorden via een inlussing ter hoogte van Zwinderen. 

Toen echter in het begin van 2013 ook deze aftak werd gereconstrueerd en aangesloten werd op Zwolle-Meeden 110 kV, verviel ook deze functie. Sindsdien vervult de lijn (ooit nog de meest overbelaste lijn van Nederland geweest!) nog slechts een koppelfunctie tussen Veenoord en Hoogeveen. En blijkbaar kan deze koppelfunctie gemist worden, zo blijkt nu opeens. Na de aanleg van een nieuwe grondkabel tussen Hardenberg en Coevorden (beraamd zo rond 2015) wil men de verbinding in het geheel opheffen.

Toch is het laatste woord mogelijk nog niet gesproken over de sloop van deze verbinding. Want voordat de nieuwe grondkabel naar Coevorden gereed is zal het niet veel eerder zijn dan 2016. Tegen dezelfde tijd zouden de windturbines van de grote windparken Oostermoer en De Monden in de Drentse en Groningse veenkoloniën zo langzaamaan moeten verrijzen. Honderden megawatts windvermogen – dat moet ergens heen. Samen met de decentrale opwek van de NAM in Schoonebeek en de WKK-productie in Klazienaveen en Erica zal dat (opnieuw) voor een mogelijk capaciteitstekort op het 110 kV-net kunnen zorgen. Je zou daarom zeggen dat elke MVA aan transportcapaciteit richting de 380 kV-ring hard nodig is, zodat de sloop van een verbinding die er nog gewoon staat tegen die tijd mogelijk in een ander licht komt te staan. De tijd zal het leren.

Op 28 november is er in Holtone een informatieavond voor omwonenden van het gebied waar de grondkabel doorheen gelegd gaat worden. Tot die tijd moeten we het nog even doen met dit bericht van Tennet.

Foto's: de verbinding Hoogeveen-Veenoord (opgeleverd in 1950) kan slechts 65 MVA vermogen transporteren. Peanuts in verhouding tot de 110 kV-meelifers onder Zwolle-Meeden, die in staat zijn tot 270 MVA per circuit. Met het mogelijk verdwijnen van Hoogeveen-Veenoord zou ook een uniek mastontwerp verloren gaan.

03 november 2013 ∙ In het kader van Ruimte voor de Rivier (een masterplan van Rijkswaterstaat om de Nederlandse rivieren meer stroomruimte te geven bij hoogwater) is Tennet bezig een aantal hoogspanningsmasten te verhogen.

Op de site van Tennet staat een heel aardig artikel waarin de details van deze operatie nauwkeurig uit de doeken wordt gedaan. Tussen november en februari worden er 17 masten van hun fundamenten getakeld, enkele tientallen meters verplaatst en weer herplaatst op een nieuwe, verhoogde bok die nog het meeste weg heeft van de platforms zoals we die momenteel bij Lent zien. Deze nieuwe platforms hebben een buisvormig onderstuk waardoor het broekstuk van de mast niet in contact kan komen met stromend rivierwater.

Stromend rivierwater? Ho even? Juist: dat kan alleen wanneer de dijk wordt verlegd. En dat is dus ook wat er te gebeuren staat. De rivierdijk aan de westzijde van de IJsselmeander bij Veessen wordt enkele honderden meters naar achteren verplaatst om meer doorstroming mogelijk te maken. De hoogspanningsmasten in dit gebied komen daardoor binnen de rivierdijken in de uiterwaarden terecht, waar het water in de toekomst metershoog kan komen te staan. En daar moet op geanticipeerd worden.

De komende maanden worden er zeventien van deze platforms in de grond geslagen waarna de masten stuk voor stuk op hun nieuwe plek worden gehesen: een operatie waar we waarschijnlijk nog wel eens een nadere blik op zullen werpen.

Foto: foto van Tennet waarop de eerste mastverhoging te zien is. Er zullen er nog zestien volgen. Kijk hier op de site van Tennet voor meer informatie.