14 november 2014 ∙ Dit voorjaar ging aluminiumsmelter Aldel in Delfzijl failliet. Maar gisteren besloot grootaandeelhouder Kletsch Metal tot een doorstart. Dat is goed nieuws, en niet alleen voor de werknemers. Ook het elektriciteitsnet is erbij gebaat.

Het failliet van Aldel had meerdere oorzaken, maar de hoofdoorzaak was het hoge energietarief in Nederland. Ondanks dat het hele West-Europese elektriciteisnet aan elkaar is gekoppeld en er vrije handel mogelijk is, heeft ieder land nog steeds zijn eigen set regels ten aanzien van elektriciteit. In Nederland is elektriciteit daardoor relatief duur. Industriële verbruikers in Nederland hebben een stroomrekening die hoger is dan die van buitenlandse concurrenten. Dat kan flink oplopen en zelfs fataal zijn: ook Thermphos (Borssele) ging mede hieraan ten onder.

De hoge stroomprijs is wrang omdat er commercieel en elektrotechnisch geen harde noodzaak is om gescheiden prijsniveaus te hanteren wanneer de transportcapaciteit toereikend is. Dat is in de hele Eemsmond het geval. Dat de prijs desondanks hoog blijft is niet alleen het herrezen Aldel, maar ook Groningen Seaports en ESD-Sic een doorn in het oog. Ze kwamen met een opmerkelijke oplossing: een eigen kabel naar Duitsland leggen en op die manier rechtstreeks goedkoop vermogen uit Duitsland gebruiken. Wat er dan ontstaat is elektrotechnisch bizar. Een grondkabel die zuiver technisch geheel onnodig is omdat de beide netten toch al rechtstreeks verbonden zijn, maar die er wel voor zorgt dat men de hoge Nederlandse prijs kan vermijden om zo de concurrentie met datzelfde Duitsland aan te blijven kunnen. 

In Duitsland is elektriciteit goedkoper. Niet alleen door andere wettelijke bepalingen, maar ook omdat men soms met overcapaciteit zit door onvoorspelbare productie van zon- en windvermogen – iets dat met name in Noordwest Duitsland een grote vlucht neemt. Men stimuleert grootverbruikers daarom om 'op afroep' veel stroom te gebruiken wanneer het aanbod hoog is, om zo het net stabiel te houden. In feite zien we daar reeds wat op termijn in heel Europa zal gaan gebeuren. Het is in ons aller belang dat grote, op afroep beschikbare verbruikers ook binnen onze landsgrenzen op het net blijven hangen. Vermogen kan dan altijd nuttig aangewend worden. De doorstart van Aldel is meer dan die van een werkgever: het is ook een investering in het stabiel houden van het toekomstige stroomnet.

Afbeelding: door een rechtstreekse grondkabel naar Emden te leggen kunnen Aldel, Klesch en ESD-Sic de hoge Nederlandse prijs vermijden. Maar elektrotechnisch is het volstrekt onnodig: Duitse elektriciteit kan al lang via Diele en Meeden worden geïmporteerd. Maar omdat dat niet rechtstreeks is, gelden de duurdere Nederlandse wetten. De hele kabel is dus eerder politiek dan technisch.