07 januari 2019 ∙ Een groot project zoals Zuid-West 380 kV bestaat uit tientallen kleinere subprojecten. Meestal worden die vrij geruisloos voltooid, maar stiekem worden er wel eens leuke of opmerkelijke kleine primeurs gemaakt in zulke deelprojecten. Zoals bij Heinkeszand, waar Nederland kennis gaat maken met een nieuw type overkruising.

Wat doe je op de Berg als je een nieuwe 380 kV-verbinding aanlegt maar er onderweg een oudere 150 kV-lijn oversteekt? Dan bel je het A-team van het departement Engineering. 'Ja hoi Hannibal, HQ310 hier. Zeg, ik zit hier met Zuid-West 380 en nou checkte ik zojuist de netkaart even. Nee, niet die gare van onszelf, kom nou. Die van HoogspanningsNet natuurlijk. Anyway, er staat een 150'je in de weg. Kunnen jullie daar een oplossing voor in elkaar beunen?'

Twee hoogspanningslijnen die elkaar tegenkomen kunnen elkaar op verschillende manieren kruisen. In de praktijk zien we meestal dat de een bukt of de ander even op zijn tenen gaat staan. Met extra lage portalen wordt de onderste onder de andere doorgeleid, of de bovenste verbinding wordt juist verhoogd zodat de overkruising als het ware bovenlangs wordt gemaakt. Welke manier gekozen wordt is maatwerk en hangt af van visuele aspecten tot gebruiksbeperkingen van de onderliggende grond, en van de kosten van de operatie tot netstrategische overwegingen. Er is ook nog een derde manier, een overkruisingsmast. Dat is esthetisch het mooiste, maar het is vrij zeldzaam omdat de mastopbouw, de exacte plek van het hart van de overkruising en de netstrategie het allemaal moeten toestaan.

Maar dat er nog een vierde manier mogelijk is hadden we zelfs bij HoogspanningsNet niet eerder gezien op deze schaal. Vlakbij Heinkeszand wordt momenteel gebouwd aan de primeur. Bukken tot op het stof der aarde: de onderste verbinding wordt over honderd meter verkabeld. Twee opstijgpunten en een piepklein stukje grondkabel zorgen dat de overkruising "onzichtbaar" wordt. Technisch geen waagstuk, maar de gangbare oplossing t.o.v. een portaal (aangevuld met een paar houten jukken tijdens de aanleg van de wintracks) is veel goedkoper en makkelijker. Waarom men hier dan zo moeilijk doet is ons niet duidelijk. Te weinig clearance misschien? Hoe dan ook gaat het een bijzondere eindsituatie opleveren wanneer de 150 kV-lijn aan beide zijden van de zware viercircuit wintrackverbinding eindigt in twee opstijgpunten die op een steenworp afstand in elkaars verlengde liggen.

Het komt vaker voor dat het uiteinde van een 150 kV of 110 kV ondergronds duikt om 220 kV of 380 kV erlangs te laten. Maar tot nu toe zagen we dat uitsluitend vlakbij trafostations of bij opstijgpunten van de meelifters aan combilijnen, of hooguit bij andere gebundeld kruisende infra zoals een spoorlijn of snelweg. Maar nooit eerder voor uitsluitend een andere hoogspanningslijn. Deze nieuwe, aparte overkruising is illustratief voor een feit dat zelfs de grootste wintrackhaters onder de pylon geeks niet kunnen ontkennen: Zeeland wordt qua gekke netsituaties de komende jaren alleen maar interessanter. 

Afbeelding: foto van Tennet (nieuwsbrief hier) van de werf waar momenteel de overkruising wordt gebouwd. Let op het strookje grondkabels dat wordt gelegd, daar gaat in de toekomst de 380 kV bovengronds overheen aan wintrackmasten. Onder: traditionele overkruising via portalen. Waarom deze op het oog goedkopere en eenvoudiger oplossing niet in Heinkeszand wordt toegepast is bij ons niet bekend.