08 september 2015 ∙ In België heeft netbeheerder Elia deze zomer het station van Horta in bedrijf gesteld, waarmee het Stevinproject een nieuwe stap verder is. Maar in Nederland zit Tennet weer op schoot met (inmiddels) het nationale zorgenkindje in de hoogspanningsklas. Jawel, Noord-West 380 kV.

Wie een beetje bekend is in hoogspanningsland, weet wat Noordwest-380 is. Het megaproject draaide om de toekomstige langste landverbinding van Nederland, tussen de Eemshaven en Lelystad. Maar om allerlei redenen (vooral het wegblijven van productievermogen in de Eemshaven) werd Noordwest-380 steeds verder afgeknabbeld totdat er bijna niets meer over bleef. Voor wie weinig met wintracks heeft is dat geen ramp: de oude 220 kV-vakwerkmasten blijven nu behouden, zij het t.z.t. met andere geleiders. 

Er kwam een nieuwe opzet in de vorm van 380 kV-wintracks tussen Vierverlaten en de Eemshaven en een verzwaring van de bestaande 220 kV-verbinding door Friesland. De details daarvan zijn nog niet duidelijk, maar voor de hand ligt het vervangen van de geleiders door vierbundels AMS-460 of door hogetemperatuurgeleiders zoals in Vierverlaten-Hessenweg. Het resterende stuk, de 380 kV-verbinding Lelystad-Ens, zou voorzien worden van vierbundels AMS-620 om 1000 MVA capaciteit te winnen zonder dat het nodig is een nieuwe verbinding te bouwen. De mastlichamen moeten dan van een zwaardere fundatie en enkele nieuwe latten voorzien worden. In eerste instantie een mooie klus uit de categorie niets aan de hand voor zowel mastengekken, netstrategen en fotografen.

Maar nu blijkt ook de verzwaring van deze 20 kilometer lange 380 kV-verbinding op problemen te stuiten. De grote vraag is wat voor problemen dat zijn. Meestal is Tennet prijzenswaardig open als het gaat om toelichting rondom de netstrategie, maar deze keer is dat anders. Een persbericht uit juli beschrijft dat er 'een pas op de plaats wordt gemaakt'. Verder blinkt het uit in een bijna politieke nietszeggendheid: op geen enkele wijze wordt duidelijk wat men bedoelt met 'ongewenste knelpunten', 'innovatieve werkwijzen' of 'andere innovaties die deze knelpunten (deels) kunnen voorkomen'. Is er een probleem met de technische staat van de masten of fundamenten, groter dan eerst voorzien? Een vergunningsprobleem vanwege de ontwikkeling van Vliegveld Lelystad? Of is de eerst beraamde verzwaring kapitaalvernietiging omdat er dingen spelen die ze alleen op de berg nog maar kennen?

Tsja. Concreet hebben we niet veel aan de term pas op de plaats. Maar kom aan, we zitten hier op HoogspanningsNet en dus weerhoudt vage taal ons er niet van om na te denken over wat het zou kunnen betekenen. Want opmerkelijk is dat een groot deel van de bestaande documentatie en rapporten rondom de oude opzet van het project plotseling offline zijn gehaald. Wij zouden HoogspanningsNet niet zijn als we die niet reeds tijdig enkele documenten in veiligheid hadden gesteld (kom nou), maar opmerkelijk blijft het natuurlijk wel.

De eerst beraamde wijze van verzwaren lijkt te zijn afgeschoten. Voor een bestaande verbinding van deze zwaarte die deel uitmaakt van de landelijke ring, is het vrij onwaarschijnlijk dat men op een grondkabel gaat inzetten. 380 kV-grondkabels zijn nog steeds een waagstuk en een strategisch risico, zeker in de landelijke ring. Maar keihard onmogelijk is het niet langer: juist dit voorjaar is er geconstateerd dat de maximale 380 kV-grondkabellengte in het koppelnet voorzichtig boven de landelijke limiet van de reeds verzegde 20 kilometer mag groeien. Daarmee komt er in theorie ruimte vrij om de verbinding Lelystad-Ens door een grondkabel te vervangen. Die kan worden aangelegd terwijl de luchtlijn nog in bedrijf is, waarmee de tijd dat de landelijke 380 kV-ring in de N-1 situatie zit sterk wordt bekort.

Goed, het blijft Noordwest-380, dus niets is zeker. Maar deze opmerkelijke pas op de plaats in Lelystad-Ens kan er mogelijk een teken van zijn dat er iets heel onaangenaams broeit voor liefhebbers van luchtlijnen. We houden het in de gaten.

Afbeeldingen: boven een oude schets uit een (nu verouderde) folder van Tennet over de werken aan Lelystad-Ens, een folder die inmiddels van het net is gehaald. Elke lat in groen zou vervangen moeten worden. Onder: de Ketelmeerkruising van Lelystad-Ens. Zit die op de wip? We weten het niet. Foto door forumlid Michel.