30 september 2015 ∙ We kijken allemaal geregeld op de site van Tennet, zodat het weinig meerwaarde heeft om hier het nieuwsbericht over het onder spanning opvijzelen van een hoogspanningsmast dunnetjes over te doen. Het filmpje laat het verhaal reeds prachtig zien. Maar wat we wel kunnen doen is de hijsklus in context plaatsen. Waarom mocht de stroom er niet af?

Mastverhogingen heb je vanwege nieuwe overkruisingen (zie het bericht van 07 mei, een nieuwe weg), een strakkere NEN-50341-1 (en dus ook strakkere draden), maar ook vanwege de kans op hoogwater. In Nederland moet het water meer ruimte krijgen om de kans op overstromingen en ander ongerief te verlagen. Dijken moeten daardoor worden verlegd, boerderijen worden verplaatst en ook de hoogspanningslijnen moeten worden aangepast om op sommige plekken met hoger water om te kunnen gaan.

Deze operatie bij de Noordwaard is zeker niet de eerste in dit kader. Bij Nijmegen en twee jaar geleden bij Veessen is eenzelfde operatie wel heel dramatisch aangepakt door de plaatselijke 150 kV-verbindingen op een soort bijzettafels te plaatsen. Of een tonmast nou mooier wordt van zo'n uit zijn krachten gegroeide spijker onder het broekstuk mag iedereen voor zichzelf bepalen, maar een apart gezicht is het wel. De ronde vorm van de voet van de bijzettafel is bewust gekozen om bodemtrillingen en turbulentie in stromend water te beperken. (Opmerkelijk, want een rond object in een stromend fluïdum zetten is normaal gesproken vragen om problemen…) Maar behalve verbijzettafeling, noem het eens bij de naam, kan je op nog meer manieren een mast waterproof maken. Een terp lijkt logisch, maar dat valt in de praktijk tegen vanwege stromingsbelemmering en stabiliteit. Bij Zutphen heeft men ervoor gekozen een hele hoekmast te vervangen door een hagelnieuw exemplaar op hoge betonnen voeten zonder ijswiggen aan de loefzijde. Men gaat ervan uit dat ijsgang op die plek minimaal zal zijn. 

En nu is men in de Noordwaard aan het eiffelen geslagen: weer een andere methode. Meestal gebruikt men een verhoging met vakwerk in 'droge' omstandigheden zoals bij de aanleg van een nieuwe weg. Voor nat gebruik lijkt het wat minder geschikt, want het enige verschil met het originele broekstuk en een speciale waterbestendige coating. Dat lijkt niet bepaald hoogontwikkelde techniek. De reden om hier toch voor te kiezen is omdat dit de enige manier is waarbij de stroom niet van de verbinding hoeft te worden gehaald. Een bijzettafel, een nieuwe mast of een betonnen voet vereisen allemaal dat de hele verbinding (beide circuits) spanningsloos worden gemaakt. Dat doet men liever niet met koppelnetverbindingen: het zou een tijdelijke bypass vereisen: duur en ook enigszins risicovol. Door voorzichtig vijzelen kon dat vermeden worden. En een mooie bijvangst voor mastenliefhebbers is dat de aanpassing op deze manier ook nog eens minder opvalt dan een tafeltje.

Foto's: onderaan de beruchte bijzettafels van de twee verbindingen tussen Woudhuis en Hattem zijn een heel contrast met een vakwerkophoging (foto door Ruben Schots). Vakwerk hoeft amper op te vallen wanneer het zorgvuldig is gedaan. Op de bovenste foto, in feite een screenshot uit het filmpje van Tennet, is te zien dat het nieuwe landingsgestel wel een beetje andere hoek in de randstaven heeft dan het broekstuk zelf.