07 April 2023 ∙ De Slag om de Ruimte is een begrip geworden nu Nederland dichtgroeit met woonwijken, distridozen, zonneparken en ook nieuwe trafostations. In Hoogeveen staat op zo'n toekomstig trafostationterrein een grote eik in de weg. De keuze is aan het netbeheer: kappen, of een fraaie kans pakken op verbinding?

In het hele land zien we nieuwe trafostations gebouwd worden vanwege de energietransitie en de vraag naar capaciteit. Pylon geeks zoals wij die bij de aanblik van een trafostation vanaf de weg poah mompelen zijn in de minderheid, maar soms zijn er zelfs bij liefhebbers opgetrokken wenkbrauwen over details van een bepaalde locatiekeuze. Een voorbeeld speelt op dit moment in de buurt van Hoogeveen, waar de komst van een nieuw 110/20 kV trafostation net buiten industrieterrein Riegmeer voor een groeiend opstootje zorgt. Steen des aanstoots: een honderd jaar oude zomereik die in de weg staat op het toekomstig trafostationterrein Riegmeer-110.

In de meeste gevallen maakt zo'n boom, beschermde status of niet, geen schijn van kans. Het algemeen nut maakt meestal gehakt van bezwaren op de kapvergunning. Deze keer lijkt het niet zo vlot te gaan. De boom heeft sympathisanten. De zomereik hoorde ooit bij een lang verdwenen boerderijtje en een van de nazaten van de voormalige boer vond het erg jammer om de grote boom te zien verdwijnen. Ze is in de pen geklommen en zo kwam het balletje aan het rollen. Inmiddels heeft het Dagblad van het Noorden er al meerdere artiekel aan gewijd en naast de procedure voor een kapvergunning is er ook een petitie gestart voor behoud van de solitaire eik. Er zijn inmiddels krap duizend ondertekenaars, zodat duidelijk is dat het verlenen van de kapvergunning niet geruisloos zal verlopen.

Als we naar de feiten gaan kijken zijn de argumenten van zogezegd Team Latenstaan niet onrealistisch. We gaan uit van een aannemelijk 110/20 kV trafostation met twee rails, twee kabelvelden, twee reservevelden, een koppelveld en drie trafovelden. Als we zo'n station op op de luchtfoto leggen in het lege voormalig agrarische terrein tussen twee wegen en een sloot, dan zien we dat het technisch gewoon past om het station enige tientallen meters op te schuiven. Ruimte, in Drenthe bestaat het nog echt. 

Pakken we nu de kadastrale kaart, dan wordt het rommeliger omdat niet duidelijk is waar precies het station is geprojecteerd en welke grond precies is bestemd voor het station, zodat we ook niet kunnen zien of het geplande station binnen hetzelfde kadastrale kavel kan worden opgeschoven en of dat niet botst met eventuele andere partijen die een optie kunnen hebben op een deel van het terrein. Wel is hier een te onderzoeken mogelijkheid. Het gaat immers om een tekentafelsituatie, het terrein in kwestie is vandaag nog volledig woeste grond.

Maar eigenlijk is er iets nog groters aan de hand. We zien dat die eik symbool is komen te staan voor iets dat op dit moment een thema is op allerlei gebieden in het land. Het gevoel heerst dat de overheid en/of landelijke instanties over individuen heen walsen zonder menselijke maat en zonder te kijken naar lokale belangen. Of dat waar is of niet, juist daardoor kan deze kwestie met een ogenschijnlijk 'onbetekenende' boom in een unieke kans veranderen voor de lokale overheid en de twee netbeheerders Rendo en Tennet.

Er is een grote slag te slaan op gebied van sympathie door te kijken of het station inderdaad enige tientallen meters kan worden opgeschoven. Door te tonen dat er oog is voor de situatie van een gewone Nederlander, al is dat deze keer een eik, kan het trafostation een ambassadeur worden van een nieuwe verstandhouding tussen plaatselijke bewoners en grote landelijke spelers. Het biedt een kans op een toekomst waarin wederzijds overleg werkelijk het verschil kan maken. Dat is van onschatbare waarde in een toekomst waarin nog heel wat meer trafostations moeten worden ingepland en soortgelijke vraagstukken op zullen spelen. Zelfs vanuit een neutraal standpunt zoals we dat bij HoogspanningsNet bewaken kunnen we tegen de netbeheerders en vooral tegen gemeente Hoogeveen zeggen, pak die kans op overleg, hij is het waard.

Afbeeldingen: De eik waar het allemaal om te doen is, samen met het omliggende terrein op een oude foto van Google Streetview. Vandaag zijn de andere bomen al weg en staat alleen de grote eik zelf nog. Onder: Ruimtelijkeplannen.nl toont dat bedrijventerrein Riegmeer in het blok met het pinpoint noord van de boom ruimte heeft om een realistisch openluchtstation kwijt te kunnen. De discussie kan dus zinvol worden gevoerd vanaf beide kanten.