19 februari 2018 ∙ We kennen het allemaal wel: als je wasmachine kapot gaat, weet je vrij zeker dat ook de magnetron en de koelkast het op magische wijze eveneens begeven. Wellicht hadden ze vandaag in het hoofdkwartier van Liander ook zo’n soort gevoel nadat er deze dag twee grote, maar onafhankelijke stroomstoringen in hun elektriciteitsnet optraden.

Het begon in de ochtend, toen delen van Amsterdam West/Zuid-west spanningsloos raakten. Dat is een deelnet dat in 2015 en 2016 ook al eens geplaagd is met weigerende stoplichten en werkloze lichtknopjes, hoewel de oorzaak van die twee storingen toen niet bij Liander lag. De oorzaak van de nieuwste storing van vanochtend is ons bij HoogspanningsNet nog niet volledig bekend, maar deze keer lijkt hij wel in het net van Liander te hebben gezeten. Belangrijkste is dat het probleem betrekkelijk snel weer was verholpen zodat Amsterdam er aardig mee weg kwam.

Maar tijd om even bij te komen werd Liander niet gegund: de koffie was er nog niet door in Duiven of deelnet Arnhem was de volgende die op zwart ging: uitgerekend het deelnet waar Liander zelf in zit. Gelukkig houden netbeheerders rekening met uitval van stroom in hun eigen deelnet zodat de controlekamers gewoon operationeel blijven. De storing in Arnhem was iets groter, ongeveer 40.000 aansluitingen vielen van het net af. Het grootste deel van Arnhem, Oosterbeek, Heveadorp, Rheden en zelfs een stukje van Doesburg moesten het een half uur tot over drie uur zonder prik stellen. Ook Omroep Gelderland had deze keer last van de storing.

In Arnhem ging het herstel een stuk moeizamer dan in Amsterdam. Na een eerste herstel vielen flinke delen toch weer opnieuw uit en zo bleven de monteurs actief. Van mensen die zelf in het getroffen gebied woonden hebben we vernomen dat er meerdere herinschakelingspogingen zijn gedaan: enkele seconden poging tot herstel en daarna toch weer uitval. Dat is vrij ongebruikelijk.

Uit een eigen analyse blijkt dat de problemen zijn terug te voeren op een of meer uitvallen die de 50 kV-installatie op station Kattenberg hebben beïnvloed. De uitgevallen gebieden komen overeen met de aansluitingen achter 50 kV Kattenberg en dat het centrum van Arnhem (direct op 150 kV aangesloten zonder 50 kV-stap) wel stroom hield versterkt dat inzicht. De falende pogingen tot herinschakelingen kunnen verder wijzen op een kortsluiting ergens in een 50 kV-grondkabel of installatie die niet is uitgerust met een automatische kortsluitdetectie of zelftestinstallatie. Aangezien alle hoogspanningsapparatuur van 150 kV in het gebied dat allemaal wel heeft lijkt ook dit te wijzen op een probleem ergens in 50 kV-apparatuur of een kabel. Toch had een enkelvoudige storing niet tot dit soort problemen mogen leiden. Waarschijnlijk is er ergens op of nabij Kattenberg een abnormale netsituatie geweest: jargon voor bijvoorbeeld gekoppelde rails door onderhoud of werkzaamheden, of er is ergens een trafo getript.

Los van de gebruikelijke problemen met het treinverkeer, slagbomen van parkeerplaatsen, wekkerradio’s en het niet kunnen zien van de 500 meter sprint op de Olympische Spelen hebben zich geen ernstige dingen voorgedaan. We houden in de gaten of er meer informatie opduikt over de precieze oorzaak van de beide storingen en we wensen de crew van Liander in Duiven na deze hectische dag alsnog een beste kop koffie toe. Of een blikje energydrink natuurlijk.

Afbeeldingen: deelnet Arnhem op de netkaart. Precies alle verbindingen in het geel (50 kV) raakten spanningsloos terwijl Arnhem Centrum (direct op 150 kV) het wel hield. Dat lijkt te wijzen op een probleem in het 50 kV-gedeelte van station Kattenberg, te zien op de andere afbeelding.