HoogspanningsNet - alles over hoogspanning op het het

Techniek

Mast van de Maand



400 kV Constanta - Tariverde
----------------------------------------------
We gaan deze maand weer eens naar het oosten van Europa, waar de ruimte aanzienlijk is en de hoogspanningslijnen een fijne mix van Sovjetinvloeden, ietwat achterstallig onderhoud maar soms ook een trotse persoonlijkheid hebben. Hoogspanningslijnen hoeven in die streken niet te doen of ze te gast zijn in een landschap. Forumlid PJK, goed bekend met Roemenië, legde een mast vast van de verbinding Constanta - Tariverde. De enkelcircuit 400 kV-lijn had en heeft een koppelfunctie, maar er hangt tegenwoordig ook een groot windpark in. De driebundels doen rond 2 tot 2,5 kA en dus 1300 tot 1600 MVA transportvermogen vermoeden. Schoormasten, om precies te zijn een H-frame met uitwendige tuien, zijn een zeer populaire keuze in landen met lange afstanden zodat de transportspanningen hoog moeten zijn en de kosten per strekkende kilometer lijn juist laag. Daarbij zien we in de wat oudere mastenpopulaties vaak dit soort H-frames. Maar de evolutie van schoormasten ging voort en gaandeweg verscheen een gewaagdere doorontwikkeling, een zogeheten guyed V. Dan zijn de tuien juist naar buiten gezet en de beide benen naar binnen. Guyed V's zien we vooral in echt verlaten bosgebieden. In landbouwgebieden is een uitwendig vertuid H-frame zoals deze alsnog handiger omdat de tuidraden in de grond verankerd zitten binnen het lengteprofiel van de verbinding. Dat maakt de kans op ongelukken met combines kleiner.

Hoogspanning en gezondheid?

Antwoord op alle vragen vind je bij het RIVM (NL) of het Departement Leefomgeving (B).

HoogspanningsNet behandelt dit thema met opzet niet zelf. (Waarom niet?)

Geknetter en gebrom?

Geen zorgen, dat is normaal.

Mastverrommeling


Doet dit ook jouw tenen kromtrekken?


Zoek je de netbeheerder?

Dat zijn wij niet. Ga naar de website van TenneT TSO (NL) of Elia (B).




Of ga naar ENTSO-E voor het Europese samenwerkingsverband tussen netbeheerders.

Berichtenarchief

07 november 2016 Na bijna twee decennia van relatieve rust lopen er op dit moment vier grote 380 kV-bouwprojecten in onze omgeving. Randstad Noordring, Doetinchem-Wesel, Meppen-Wesel en Stevin.

Stevinproject: nieuwe 380 kV-lijn naast de oude 150 kV-lijnWaar in de twee Nederlandse projecten de wintracks hoogtij vieren, is men in Duitsland (Meppen-Wesel) en in België niet zo onder de indruk van buismasten in het koppelnet. Wie dan denkt dat men niet innoveert heeft het mis: ook vakwerk evolueert gewoon door. En juist het Stevinproject laat dat op niet te missen wijze zien. Het nieuwe mastontwerp met de geïsoleerde traversen heeft al eens eerder op de voorpagina gestaan, maar inmiddels zijn de eerste mastvakken met dit mastontwerp van hun draden voorzien. En pas nu kunnen we echt concluderen dat de nieuwe mast zeer goed gelukt is.

De nieuwe masten combineren het open, luchtige karakter van vakwerk met een moderne, strakke en welhaast stoere indruk. Ze zijn smal en relatief klein voor 380 kV. Meestal zou dat zijn uitgedraaid op een massieve, gedrongen aanblik met veel te grote knoopplaten, maar hier bij Stevin is het de ontwerpers van Elia gelukt om zware vierbundels te combineren met vakwerk in een vlotte, moderne en potente aanblik. Een hele kunst die vanuit ons oogpunt op deze site zeker een compliment verdient.

Opstijgportaal op Maerlant. Moden, strak en no-nonsenseStevin bevat naast een nieuwe luchtlijn ook een paar kabelgedeelten, die (net zoals de Delftkabel) gezien kunnen worden als een hoogspanningstechnisch waagstuk. En natuurlijk bevat het project ook enkele stations. Daarvoor is gekozen voor GIS-stations. Dit type station isoleert de geleiders en rails met een ander gas dan lucht en de schakelstations zijn daardoor veel kleiner en enigszins strakker van uiterlijk dan een openluchtopstelling.

Meer foto's van het bouwproject bekijken of meer informatie vinden? Neem een kijkje op ons forum en bezoek de projectwebsite van Stevin, www.stevin.be. Of als je in de buurt bent, bekijk de masten en stations eens in het echt.

Afbeeldingen: Boven zien we de nieuwe verbinding naast een oudere 150 kV-lijn staan – je ziet het goed, de nieuwe 380 kV-lijn is kleiner dan de oude 150 kV-lijn. Onder: opstijgportaal op Maerlant. Bovengrondse 380 kV met vakwerk? Dat hoeft anno 2016 helemaal niet ouderwets te zijn.

12 oktober 2016 Vandaag wordt de eerste hydraulische schaar gezet in een van de 92 masten van 110 kV Hoogeveen-Veenoord. Sloop van oude verbindingen ten gunste van rationalisering of netverzwaring is van alle tijden, maar met die gedachte in het achterhoofd is met de afbraak van Hoogeveen-Veenoord iets bijzonders aan de hand: voor deze verbinding komt niets terug.

Op dit moment is men alleen al in Nederland bezig met het verbouwen of laten verdwijnen van vier bovengrondse verbindingen. Maar waar tussen Beverwijk en Vijfhuizen een netverzwaring plaatsheeft (150 kV wordt versterkt met 380 kV) en in Doetinchem (Doetinchem-Langerak) een vervangende grondkabel voor hetzelfde tracé terugkomt, verdwijnt Hoogeveen-Veenoord zonder een opvolger of verzwaring. Hoogeveen en Veenoord zijn niet langer meer verbonden.

Het volledig schrappen van een link uit het net zien we maar zelden. Wat is er de reden van dat het hier toch gebeurt? Wat het ook is, het zal niet uit de koker van de netstrategen zijn gekomen. De laatste jaren zijn er grote aanpassingen in het zuidelijk Drentse 110 kV-net gedaan. Netverzwaringen, veranderingen en nieuwe verbindingen zijn aangelegd. Zo zijn Coevorden, Veenoord, Emmen en Hardenberg erop vooruitg gegaan qua capaciteit en betrouwbaarheid.

Maar kind van de rekening is Hoogeveen. De derde stad van Drenthe hangt na afbraak nog slechts in het net door middel van een betrekkelijk lichte 110 kV-verbinding vanaf Hardenberg (capaciteit 91 MVA redundant) en een grondkabel vanaf Beilen. Deze kabel is voor 110 kV een zware jongen (300 MVA), maar hij is niet redundant: een circuitfout of onderhoud op de aansluitvelden betekent onherroepelijk verlies van de verbinding. Als dit het verbindingsdeel Wijster-Hoogeveen betreft, kan de vuilverbrander ook niet leveren richting Hoogeveen. Andere productie is er niet, zodat de volledige belasting van Hoogeveen en omstreken dan over de kleine bovengrondse verbinding vanaf Hardenberg moet lopen. Op koude winterdagen trekt dat een zware wissel op het kleine oude lijntje.

We zien dat Hoogeveen-Veenoord onder normale omstandigheden probleemloos gemist kan worden, maar bij uitval of niet-beschikbaarheid van de zware grondkabel wordt de situatie interessant wanneer het koud weer is. Bij HoogspanningsNet doet dit ons dan ook vermoeden dat de sloop is ingegeven door heel andere dingen dan netstrategie. Denk aan het naleven van (misschien te haastig gedane) toezeggingen rond 2010, of aan een noodzaak tot het creëren van beschikbare kilometers voor het uitruilbeginsel. In elk geval lijkt het ons waarschijnlijk dat de netstrategen op de berg in Arnhem hier geen stukje taart op eten.

Meer foto's en discussie? Neem een kijkje op ons forum.

Afbeeldingen: een week geleden zijn de eerste draden verwijderd. Bij een oude 110 kV-verbinding is dat nog met de hand of met licht materieel te doen. (De 110 kV-circuits onder de zware combinatieverbinding op de achtergrond volgen niet hetzelfde tracé als de te slopen verbinding en doen Hoogeveen niet rechtstreeks aan.) Onder: kaartje van Tennet toont de te slopen verbinding.

10 september 2016 Heb je alle Pokemons in je buurt gevonden? Probeer dan eens een nieuwe uitdaging: maak spelenderwijs kennis met de wereld van modern netbeheer in het computerspel Need4grid.

Logo (en app-afbeelding) van het spel N4GDe Franse netbeheerder RTE heeft een poosje terug samen met Elia de game Need4Grid (N4G) laten bouwen: een spel waarin het beheer van een hoogspanningsnet centraal staat. Dat twee netbeheerders dit initiatief hebben genomen past in de trend dat netbeheerders zich de laatste jaren meer naar buiten keren. Met het spel wil men bij het (jonge) publiek onder de aandacht brengen wat het netbeheer inhoudt en wellicht ook wat meer begrip kweken.

N4G screenshot uit een van de tutorialsN4G lijkt qua gameplay enigszins op Rollercoaster Tycoon. Op een speelveld van vierkante tegels met landschapseenheden kunnen centrales, verbindingen, trafostations en klantaansluitingen gebouwd worden. Doel is het bouwen en onderhouden van een hoogspanningsnet dat zo efficiënt mogelijk is in zowel technisch, financieel en maatschappelijk opzicht.
Buiten technische aspecten (transportcapaciteit van verbindingen, staat van onderhoud, snoeibeleid) is er ook rekening gehouden met ambtelijke procedures (tijd!) die aanleg van een nieuwe verbinding vergt, met de kosten van het tracé en met de tevredenheid van de bevolking: een zware koppelnetverbinding door een natuurgebied aanleggen wordt niet zo gewaardeerd en dat kost je punten. Ook heb je maar beperkt kapitaal en middelen ter beschikking, zodat je daadwerkelijk strategisch te werk moet gaan. In de hogere levels kom je steeds complexere, maar telkens realistische elementen tegen zoals verschillende spanningsniveaus, congestie, technische beperkingen, onvoorspelbare productie door hernieuwbare bronnen… en zelfs het gevaar van een cascadestoring en een belabberd publieksimago wanneer je er een bende van maakt.

Screenshot uit een van de tutorialsAlles bij elkaar is N4G het eerste spel dat onze niche als hoofdelement heeft, zodat we er als hoogspanningsliefhebbers zeer content mee moeten zijn.
N4G is gratis en kan (solo) zonder account worden gespeeld op een computer en ook via een app op de telefoon. Wie wel een account aanmaakt kan zijn scores bewaren, levels opklimmen en (als je heel goed je best doet) zelfs in de high score list komen. Het spel beschikt over documentatie over de gesimuleerde elementen (vergelijkbaar met de Stroomcursus) en wie bij Settings op het Belgische vlaggetje klikt kan zelfs Nederlandstalig spelen.

Lees meer op need4grid.com, probeer het eens uit en deel je ervaringen op ons forum.

Afbeeldingen: enkele afbeeldingen uit de (nog simpele) tutorial-levels van Need4Grid. Voor wie altijd al dol was op netstrategie en het maken van netkaarten is N4G een buitengewoon leuk tijdverdrijf.

27 augustus 2016 ∙ Wie naar Frankrijk op vakantie gaat en daar over de graanvelden loert kan niet om het Franse hoogspanningsnet heen. Alleen die grote A0 PDF-netkaart van RTE, dat was altijd best lastig op het dashboard… Maar voor het Franse koppelnet is dat probleem voorbij: ruil die kaart in voor een tablet en bekijk het Franse net van 225 kV en hoger nu direct in onze eigen netkaart.

Franse enkelcircuit-chat, gefotografeerd door Tom BorgerWat er in het land van chats, Beaubourgs en uiteraard ook van de moeder aller hoogspanningsmasten gebeurt, heeft een grote weerslag op de stand van zaken (lees: de loadflow) in het hele ENTSO-net. Het land van netbeheerder RTE is voor zowel hobbyisten als professionals interessant om in de gaten te houden. En sinds gisteren kan dat ook via onze eigen netkaart. Dankzij het noeste werk van een paar sterk geïnteresseerden die er heel wat uren in hebben gestopt is het Franse koppelnet (verbindingen en stations van 225 kV en hoger) in het afgelopen half jaar gekarteerd als KML en in onze netkaart ingevoerd. Met de mogelijkheid tot verdere uitbouw lagere spanningen – mooi werk voor als het regent op vakantie.

Op het eerste gezicht lijkt het een wat vreemde stap voor ons om het Franse koppelnet te karteren. Onze focus is immers Nederland en België. Maar door de database-opzet, nieuw sinds V5.0, is het sindsdien mogelijk om met meerdere personen simultaan aan verschillende gebieden op de kaart te kunnen werken. De een weet veel van het Belgische 70 kV-net, een ander is beter in het Duitse koppelnet, een derde weet alles van offshore wind en het zou jammer zijn om dat niet te benutten. Zolang we er maar voor zorgen dat ons kerngebied (Nederland en België) de focus blijft houden, kan het geen kwaad om verder te durven kijken en te zien wat meerwaarde voor ons heeft. En geen zorgen, daar waken we voor als geen ander.

Screenshot van V5.1 Tour de FranceOp termijn is het de bedoeling om de netkaart standaard te laten openen op Nederland en België: de 'productiekaart' waarop de focus ligt. Wie meer wil, kan gewoon uitzoomen. Dan verschijnen ook de andere gebieden die op dat moment in de kaart zijn opgenomen, zoals Frankrijk en in de toekomst ook andere gebieden zoals Duitsland. Omdat alle bijbehorende aanpassingen momenteel technisch nog niet zijn gerealiseerd maar Frankrijk al wel gereed is, krijgen gebruikers er tot die tijd het Franse koppelnet eventjes gratis bij als ze de netkaart openen. Oh la la

Afbeelding: Frankrijk, land van chats. Foto door Tom Börger. Onder: screenshots van de huidige situatie in V5.1 Tour de France: geen technische wijzigingen, maar wel is het Franse koppelnet erbij gekomen.

15 augustus 2016 ∙ Het begon rond 02.15 uur met een melding in het landelijk bestuurscentrum van Tennet op de berg in Arnhem dat in de 110 kV-circuits Beilen-Veenoord en Beilen-Musselkanaal een circuitfout was opgetreden. De oorzaak bleek brand in een kippenschuur die pal onder de verbinding stond, waardoor in beide circuits een of meer fasedraden fysiek braken.

Redundantie zorgde ervoor dat de hele verbinding tijdelijk gemist kan wordenVolgens Eefje van Gorp, woordvoerder bij Tennet en deze morgen te horen op Radio Drenthe, is het betrekkelijk zeldzaam dat een hoogspanningskabel fysiek bezwijkt door brand onder de verbinding, hoewel ons bij HoogspanningsNet nog een geval uit Veenendaal van twee jaar geleden bekend is waarbij hetzelfde gebeurde. Het uitvallen draaide echter niet uit op een stroomstoring. Doordat het net redundant is uitgevoerd en ter plaatse (midden Drenthe) ook ringvormen bevat, kon het net het verdragen dat beide circuits uitklapten zonder dat er een stroomstoring ontstond op de civiele stations. Alleen een klantaansluiting van de NAM in Norg raakte spanningsloos. 

Tennet geeft aan in eerste instantie mee te leven met de boer die 15.000 kippen verloor. Het siert de netbeheerder om dit uit te spreken. Er wordt impliciet mee verteld dat de schade aan de hoogspanningslijn gelukkig 'gewoon' maar herstelbare blikschade is.

De komende dagen zal de verbinding gerepareerd moeten worden en tot die tijd is de N-1 redundantie in Drenthe even uitgenut. Sneller kan niet, want het vervangen van enkele tientallen meters beschadigde fasedraden is ingewikkelder dan het lijkt. Bij de brand is asbest vrijgekomen en ook zijn beide circuits verderop in hun trace bijgehangen in de zware combinatiemasten van Zwolle-Meeden. Daar hangen er 380 kV-circuits boven de 110 kV-circuits, zodat er door inductie vanuit deze zwaardere circuits enige restspanning ontstaat, zelfs als de 110 kV-circuits volledig zijn losgeschakeld. Het repareren en terug in dienst brengen is dus een specialistenwerkje.

Afbeelding: het nut van redundantie. Gedeelte uit de netkaart (schematische weergave). De afgekruiste verbinding is uitgevallen. Men ziet dat alle stations die met de verbinding te maken hebben alsnog vanaf de andere kant invoeding konden krijgen, waardoor er geen stroomstoring ontstond.

De HoogspanningsNet Netkaart voor je PC, browser, tablet en telefoon.

– Altijd het net op zak.

Meer info Handleiding FAQ GIS/KML

Actuele load

Waar zijn de netprojecten?

Kijk waar de netuitbreidingen zijn!
Netuitbreidingskaart TenneT
Netprojecten Elia
TYNDP Europa door ENTSO-E

Credits en copyright

Creative Commons Licentie

Tenzij anders vermeld, bevindt de content op deze website zich onder een CC BY-NC-ND-licentie.

Lees de volledige disclaimer hier.