De HoogspanningsNet Netkaart is een geografische dataset. De dataset, uitgevoerd als een database op een webserver, is een zo compleet mogelijke weergave van het grootschalig elektriciteitsnet in primair Nederland en België, en secundair ook in een groeiend aantal andere gebieden binnen het ENTSO-E net. De netkaart vormt een neutrale dataset waarbij is gezocht naar een optimum tussen enerzijds geografische en anderzijds elektrotechnische correctheid en waarin de netten van verschillende netbeheerders getoond worden. Zonder aanzien des persoon, op een zo actueel mogelijke wijze.

In 2011 ontstond er onvrede onder geïnteresseerden in het elektriciteitsnet over de bestaande netkaarten van destijds. Stuk voor stuk voldeden die niet aan de behoeften die we zelf hadden. Er werd besloten om dan maar zelf een netkaart te maken die wel aan tegemoet kwam aan wat we nodig hadden: zo compleet mogelijk, neutraal, gratis en onder eigen vlag zodat we ook zelf de controle hebben. Dit doel is nog altijd actueel.

De netkaart wordt onderhouden door een groep vrijwilligers onder de vlag van HoogspanningsNet. Ze komen uit Nederland, België, Duitsland, Denemarken en soms een ander Europees land. Er zijn mensen bij die professioneel in de elektriciteitssector werken, maar er zijn ook anderen zoals studenten en scholieren betrokken. Er is geen werving. Ieder van hen is er vanuit eigen motivatie in betrokken geraakt.

In het colofon wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste sleutelpersonen. In verband met de privacy worden alleen initialen genoemd.

De netkaart maakt gebruik van honderden bronnen die allemaal één cruciaal sleutelkenmerk delen: ze moeten openbaar zijn. Data van netbeheerders Tennet en Elia vormen een belangrijke bron, het gaat daarbij om data uit KCD-documenten, uit projectbeschrijvingen en uit andere openbare bronnen die op het internet 'rondslingeren' en die door de vrijwilligers dankzij hun ervaring op de juiste waarde worden geschat. Maar er wordt ook kaartmateriaal en documentatie van regionale netbeheerders gebruikt. Uitspraken van de ACM rondom klantnetten, luchtfoto's, OSM, projectplannen, rapporten, historisch materiaal, bijvangst en zelfs veldwerk zijn allemaal bronnen waarvan gebruik wordt gemaakt. Door middel van jaren ijverig speurwerk door vrijwilligers en door tips die door gebruikers zijn aangedragen is de kaart stukje bij beetje geworden wat hij nu is. Zie de FAQ over het bronbeleid voor nadere specificatie van wanneer we een bron wel of niet gebruiken.

Ja. De kern van het bronbeleid bestaat eruit dat ieder stukje informatie, hoe klein en onbetekenend ook, uit openbare bronnen moet komen. De vrijwilligers die informatie op de netkaart kunnen toevoegen of aanpassen, hanteren de volgende drie kernregels:

1. Een bron moet openbaar inzichtelijk zijn
Iedere bron waarvan gebruik wordt gemaakt moet publiek toegankelijk zijn of ten minste zijn geweest op het moment dat er informatie uit wordt ontleend. Er wordt geen gebruik gemaakt van bronnen die zich achter een wachtwoord bevinden. Er geldt daarnaast ook een redelijkheidsprincipe: bij mondeling verstrekte informatie dient zorgvuldig te worden overwogen of deze informatie openbaar zou mogen zijn. Ook is er een fairheidsbeginsel: er wordt eveneens geen gebruik gemaakt van bronnen waarvan het duidelijk is dat deze per ongeluk openbaar toegankelijk zijn geraakt. Ook bij tips die ons door gebruikers toekomen geldt dat de tipgever zijn eigen informatie moet kunnen verifiëren als we daarom vragen en hij moet kunnen bevestigen dat hij informatie ook werkelijk mag delen.

2. Een bron moet reproduceerbaar zijn
Iedere bron waarvan gebruik wordt gemaakt moet in principe reproduceerbaar zijn. Dat kan op twee manieren worden opgevat. Het belangrijkste is dat meerdere personen erbij kunnen vanaf of vanuit de openbaarheid. Indien mogelijk moet een entiteit of informatie bij een entiteit via twee of meer onafhankelijke bronnen kunnen worden geverifieerd. Dit laatste is niet altijd mogelijk (infieldkabelplannen van windparken zijn bijvoorbeeld alleen in bouwtekeningen te vinden, net zoals een mondelinge tip). De betrouwbaarheid van een bron komt in sommige gevallen neer op maatwerk waarbij discussie binnen de groep vrijwilligers de doorslag geeft en waarbij een redelijkheidsprincipe wordt toegepast.

3. Een bron moet het toestaan als bron te dienen
Soms komt het voor dat een bron openlijk toegankelijk is, maar dat er duidelijk in de disclaimer staat dat helemaal niets uit de bron in enige vorm of enige wijze mag worden gebruikt in een afgeleide toepassing. Men mag alleen kijken en geen enkele directe conclusie herleiden die elders kan worden toegepast. Dit komt met bouwplattegronden wel eens voor. Van deze bronnen is het niet toegestaan informatie over te nemen, zelfs niet wanneer er een mens als interpretatie- en conversiestap tussen zit. De enige toepassing van deze bronnen voor de netkaart is het bieden van aanknopingspunten om elders gericht verder te zoeken. Bij twijfelgevallen geldt dat overleg binnen de groep kan worden toegepast.

Het bronbeleid betekent dus dat er ook wel eens een bron niet wordt gebruikt. Het principe van uitsluitend bundeling van publiek toegankelijke informatie is een kernwaarde waarmee niet wordt gebroken, zodat een gat op de kaart ondergeschikt is aan onze integriteit.

In principe wordt een object getoond indien aan de regels van het bronbeleid is voldaan (zie de FAQ hierboven), wanneer het bestaan van het object met voldoende zekerheid is vastgesteld en (open deur) wanneer het door een van de vrijwilligers gecarteerd en toegevoegd is. We zijn onafhankelijk, dus in principe heeft niemand het recht om een getoond object te kunnen laten verwijderen van de kaart, maar we behouden ons wel het recht voor om censuur te mogen toepassen in uitzonderlijke gevallen.

De kwaliteit is afhankelijk van hoeveel bronmateriaal er beschikbaar is over een bepaald object. Binnen Nederland en België zitten de vrijwilligers er als een bok op een haverkist bovenop zodat de geografische objecten zeer nauwkeurig zijn. Bij 110 kV en hoger zijn vrijwel alle objecten in Nederland geografisch binnen twintig meter correct. Ook in België is dit in hoge mate het geval, zij het niet zo hoog als in Nederland. Buiten Nederland en België is de accuratie afhankelijk van het gebied. Actualiteit en correctheid kan daar lager zijn. De offshore-precisie is daarentegen weer zeer hoog.

De kwaliteit wordt primair gewaarborgd door de aard van de projectopzet: beperkt opensource zonder vorm van gewin. Iedereen kan tips en informatie aandragen, maar alleen mensen met permissie om dingen te kunnen wijzigen en met enig kennisniveau van de materie kunnen veranderingen aanbrengen. Zo wordt trolling voorkomen en wordt gewaarborgd dat er met gezond verstand wordt gekeken naar de bronnen. De vrijwilligers kunnen elkaar ook aanspreken op elkaars werk. Iedere wijziging en verandering wordt gelogd, zodat iedereen elkaars werk kan inzien. De vrijwilligers hanteren een Zweeds model (flat structure zonder hiërarchie, kudos of andersoortige interne ranking) en de enige motivatie bestaat uit het gezamenlijk onderhouden van een netkaart die continu beter en completer wordt. Wanneer er vragen over de betrouwbaarheid van een bron of over verificatie ontstaan, wordt dit opgelost door onderling overleg.

Welkom! Maar verkijk je niet, het is meer dan alleen tekenwerk. Er komt ook 'saai' research bij kijken (soms is het letterlijk uren wroeten in allerhande bronnen, KCD's en ouwe documenten uit binnen- en buitenland voordat er duidelijkheid is over één enkele kabel) en het werk kan soms zeer repetent zijn (masten plaatsen, informatie toevoegen). Intrinsieke motivatie om te gaan voor dat ene circuit of tracé is onmisbaar. Het is ook belangrijk om een beetje de weg te (leren) kennen in hoogspanningland, te kunnen inschatten of bepaalde bronnen bruikbaar en betrouwbaar zijn. En jargon zoals harde aftak, inlussing, circuit, opstijgpunt en deelnet moet je leren beheersen. Ook is het soms handig om met enkele buitenlandse talen overweg te kunnen. Heb je er echt zin in? Maak dan een account aan op het forum, kom in contact met enkele anderen en kijk eens of het je bevalt. Je bent welkom.

In de meeste gevallen is het antwoord (vreemd genoeg) nee. Vroeger gebruikten we graag foto's in de netkaart die door enthousiaste gebruikers waren aangedragen. Helaas zijn de tijden veranderd. Het te goeder trouw tonen van een foto waarop iemand daarna plotseling rechten claimt kan tegenwoordig flink in de papieren lopen. Hoewel in de praktijk vrijwel niemand opzettelijk kwade bedoelingen heeft, kunnen we het risico als vrijwilligersplatform simpelweg niet dragen. Tegenwoordig gebruiken we daardoor alleen nog materiaal uit het public domain of foto's die door cartografen of leden van ons forum zijn gemaakt (gemaakt door of afkomstig uit het portfolio van bij ons gekende fotografen binnen de groep.) Ook zijn deze foto's expliciet door henzelf geplaatst op ons forum. Op die manier is de handeling van het uploaden van de foto op de server aantoonbaar terug te voeren op degene die de rechten bezit of claimt te bezitten. We zouden het zelf ook graag anders zien, maar we hopen op ieders begrip. Het is helaas hoe de wereld van nu in elkaar zit.

We gebruiken KML als carteringstaal, maar er is meer. Achter de netkaart gaat een flinke set conventies schuil. Kleurkeuze, icoon- en pictogramregels, weergegeven informatie en niet te vergeten programmeerwerk en gebruiksregels voor de vrijwilligers. Wie tot het draadje wil gaan, kan de Netkaartbijbel inzien. Dit is een dik document dat de codex vormt voor de netkaart. Wie met een vraag zit over hoe of wat er te zien is, hoe dat bepaald is en hoe bepaalde dingen gedaan moeten worden bij cartering kan de Netkaartbijbel raadplegen als leidend naslagwerk.

Dat mag altijd en overal. Volgens de Creative Commons BY-NC-ND licentie waaronder de dataset is vrijgegeven zijn alle vormen van persoonlijk gebruik toegestaan. Dat kan breed gezien worden: ook het gebruik van de netkaart als gids of hulpmiddel wanneer je bijvoorbeeld als commercieel professioneel fotograaf een hoogspanningslijn wil fotograferen valt gewoon onder persoonlijk gebruik.

Alle vormen van persoonsoverstijgend gebruik waarbij een educatief doel wordt beoogd, zijn toegestaan volgens de Creative Commons BY-NC-ND licentie waaronder de dataset is vrijgegeven. Indicatief gebruik (zowel binnen als buiten de elektriciteitswereld), alle toepassingen in het onderwijs, zuivere vormen van charitatief gebruik, gebruik binnen andere open kaarten, niet-commercieel onderzoek, niet-commercieel geörienteerde indicatieve studies, toepassing in rastergebruik en het maken van screenshots die daarna bewerkt worden is eveneens toegestaan. Het is binnen die toepassingen toegestaan om (bij gebruik in GIS-programma's) lokaal data aan te passen, te wijzigen of te veranderen. Doorverspreiding van een gewijzigd netkaartbestand is niet toegestaan (zie ook de 'ND'-term in de licentie). Bij vragen of twijfel, neem contact op.

Onder mediatoepassing vallen vormen van eindgebruik van de netkaart in de vorm van een grafische weergave wordt gedupliceerd via een afbeelding of bewegend beeld, bedoeld voor toepassing in een one-to-many-relatie voor uitzending (televisie, streaming, liveblog, krant, opinie, etc.) en met als doelgroep het algemene publiek. Meestal is actualiteit hierbij een factor, zoals verduidelijking van de netsituatie bij een stroomstoring of een netaanpassing die moet worden toegelicht. Deze vorm van eindgebruik staan we in principe toe, maar wel is bronvermelding (www.hoogspanningsnet.com) verplicht. Ook moet men de netkaart op zijn waarde schatten (gezond verstand, zie de disclaimer).
Bij niet-acute toepassing zoals verdieping is vooraf overleg noodzakelijk.

Officieel ontraden we professioneel gebruik vanwege de aard van het product. De dataset is samengesteld door vrijwilligers en er kan onder geen enkele conditie garantie worden gegeven op correctheid. Ook is het mogelijk dat er entiteiten ontbreken of juist ten onrechte nog staan weergegeven. Maar wij weten zelf ook wel hoe de zaak in elkaar steekt en we hebben geen zicht op de omgevingen en context waarin men de netkaart raadpleegt en gebruikt. In de praktijk geldt dus: gebruik de netkaart met je gezond verstand, of je nu een hobbyist bent die een vlotte blik werpt of een professional bent die indicatief dingen weten wil. Schat de netkaart op de juiste waarde, niets meer en niets minder.

Rechtstreeks gebruik in commerciële toepassingen is niet toegestaan. Het indicatief gebruiken van de netkaart in commerciële omgevingen via de web- of GE-interface is natuurlijk niet zo'n probleem (wij weten zelf ook wel hoe de wereld werkt), maar het is niet toegestaan om het product, derivaten van het product of informatie uit het product toe te passen of te vermeerderen teneinde kosten uit te sparen of om er winst mee te maken. Harde downloads (standlijnkopieën) van (delen van) de dataset worden alleen op aanvraag verstrekt voor niet-commerciële toepassingen en pas na een schriftelijke motivatie van de aanvrager.

Alle. Of in ieder geval de meest gangbare browsers zoals Firefox, Opera, Chrome, Safari, Edge en de meeste ingebouwde browsers op telefoons en tablets. Er zijn geen plugins of add-ons nodig en de schermgrootte en schermverhouding maken niets uit. Oudere versies van Internet Explorer (<6.0) kunnen soms problemen geven. Netscape en Tor zijn niet getest.

De browserversie van de netkaart is zo gebouwd dat deze volledig te gebruiken is met een PC en een muis, maar ook volledig vanaf tablets of telefoons met een touchscreen. Er is geen rechtermuisknop nodig en het formaat van je scherm maakt niet uit, de netkaart is responsive. Klikken, tikken of swipen werkt allemaal.

Is het weer zover? Bijna door je bundel heen terwijl je toch echt nú de netkaart nodig hebt op je telefoon? Beperk het dataverbruik door de netkaart alleen te gebruiken met de default-achtergrondkaart en klik niet op foto's in de tekstballonnen om ze te vergroten. Wie extreem in de stress zit, kan ook eerst in het linkermenu alle entiteitengroepen uitvinken die op dat moment niet nodig zijn (mastposities, bedrijfsmiddelen, et cetera) of in het geheel geen objecten aanklikken.

Een eigenschap van techniek is dat het altijd kapot kan. Browsers worden opgewaardeerd of aangepast en ook webservers kunnen soms de hik hebben. Wanneer de netkaart het niet doet of zich abnormaal gedraagt, probeer het dan eerst eens vanuit een andere browser. Werkt dat niet of zie je hetzelfde probleem? Heb dan even geduld en haal een kop koffie: misschien heeft aan onze zijde een of ander script eventjes de hik. Bestaat het probleem na een tijdje nog steeds? Kijk dan eens in de media of op onze voorpagina of ergens een grote stroomstoring is, want bij zulke dingen kan je tegenwoordig een ei bakken op onze server en dan wordt de netkaart soms erg traag of zelfs moeilijk bereikbaar. Nog altijd niets? Kijk dan op het forum of het probleem al gemeld of bekend is. Zo niet? Neem dan gerust contact op en we proberen het op te lossen of je te helpen.

Nee. Het ongevraagd embedden van de webkaart in een andere website is niet toegestaan. Een eventuele uitzondering kan alleen worden gemaakt na overleg met het beheer, neem daarvoor contact met ons op.

Ja. De data zoals die in de browserweergave getoond wordt is precies gelijk aan de geladen data die we als dynamische KML bieden voor GIS-gebruikers. Power techies die iets met GIS willen doen, kunnen dus een blik op de browserweergave werpen om te kijken of deze data wel is wat ze zoeken, zodat teleurstelling vermeden kan worden.

We bieden de dataset niet aan als shapefile. Een shapefile heeft bij onszelf geen enkele meerwaarde of nuttige toepassing, zodat we onze energie liever stoppen in het carteren zelf. Wie een shapefile wil maken van een deel van de data staat het vrij om dit te doen, vermits binnen de gebruiksvoorwaarden van de netkaart. Wij verlenen geen service of ondersteuning op dit gebied.

GIS-users kunnen iedere tool gebruiken die om kan gaan met dynamische KML-data (KML 2.2). Veruit het meest gebruikt wordt Google Earth. Hoewel er met ArcGIS en QGis ook mogelijkheden zijn, verlenen we geen support voor andere programma's dan Google Earth.

De data wordt op de geoïde geprojecteerd in WGS-84.

Gebruikers die de netkaart vanuit Google Earth gebruiken, zullen merken dat het kopiëren van objecten in eerste instantie goed lijkt te gaan totdat het programma wordt gesloten en opnieuw gestart wordt. Daarna ziet de gekopieerde data er verminkt uit. De oorzaak is dat de netkaart een database is en de objecten vanaf een webserver dynamisch worden opgebouwd. Harde downloads met offline kopieën van objecten voor lokaal gebruik verstrekken we alleen op aanvraag. Voor aanvragen hiertoe kan men contact opnemen. Geef daarbij aan wat het beoogde doel is, anders wordt de aanvraag niet in behandeling genomen.

Een harde download of lokale kopie is een export van (een gedeelte van) de dataset. Deze vormt een afspiegeling van de situatie op het moment van export en kan als lokaal bestand worden gebruikt, zonder de technische euvels die een eigengemaakte kopie oplevert (zie de vorige FAQ). Harde downloads verstrekken we alleen op aanvraag. Voor aanvragen hiertoe kan men contact opnemen. Geef daarbij aan wat het beoogde doel is, anders wordt de aanvraag niet in behandeling genomen.

Deze melding verschijnt wanneer de server het te druk heeft en de netkaart (de content) niet op tijd kan worden opgevraagd om aan je verzoek via GE te voldoen. Dit komt heel af en toe een keer voor wanneer de netkaart plotseling heel populair is, zoals bij een stroomstoring die de media haalt. Een ogenblik wachten is meestal de beste manier, het probleem lost zichzelf op.

Terugkoppeling vanuit gebruikers is altijd welkom omdat we er voor een deel afhankelijk van zijn. Vergewis jezelf er eerst van dat je echt nieuwe informatie hebt die nog niet op de kaart te zien is: zoom bijvoorbeeld eerst eens wat in en kijk of je alle lagen wel aan hebt staan. Niet aanwezig? Gebruik dan het feedbackformulier vanuit de netkaart zelf. Vanuit de webversie kan dat direct via de link Feedback onder de knop Instellingen. Vanuit Google Earth zit die link links onderin de mappenboom. Behoefte aan zwaarder geschut? Maak een account aan op ons forum (gratis en mag onder een anonieme naam als je werkgever een socialmediabeleid heeft) om je suggestie te melden of gebruik het algemene contactformulier. Wanneer het inderdaad nieuwe informatie betreft zijn we je zeer dankbaar.

Jazeker kan dat. Het eenvoudigst is het om dat via de webkaart te doen: klik of tik daar op het object in kwestie en daarna in de informatiekolom op de link onderaan, 'Feedback melden'. Hier kan je direct invullen wat je ons melden of vertellen wil. Eventueel kan je ook de voortgang van je ticket volgen op Github.

De netkaart is een database op een webserver. Daardoor is de data onmiddellijk te actualiseren zodra een van de vrijwilligers binnen het team lucht krijgt van een aan te passen situatie. De netkaart is daardoor binnen het primaire scopegebied Nederland en België overal vrijwel totaal actueel. Maar de luchtfoto's van Google (zowel in de browserinterface alsook in de GE-interface beschikbaar) zijn dat niet altijd, en ook andere achtergrondkaarten (zelfs OSM) zijn niet altijd zo actueel als wij. Zo kan het voorkomen dat een nieuw station of een nieuwe aansluiting reeds op de kaart staat maar nog ontbreekt op de luchtfoto. Of het omgekeerde, een verdwenen verbinding staat nog wel op de luchtfoto maar niet (meer) op de netkaart. In (bijna) alle gevallen is de netkaart correct en de foto onjuist. Het advies is om bij zulke gevallen de netkaart als leidend aan te houden, want geloof ons: binnen Nederland en België zijn we aardig fanatiek.

Ja. De webkaart is bookmarkbaar. Zoom in op de voor jou geschikte extent waarbij het object comfortabel in beeld past en kopieer simpelweg de link in het URL-venster. Deze werkt als directe link om op die precieze plek terug te komen met de standaardachtergrond.

Bij webgebruik van de netkaart, screenshots of informatie graag door middel van een aanklikbare link rechtstreeks naar de homepage. Bron: www.hoogspanningsnet.com. Bij geschreven bronnen anders dan webgebruik (zoals PDF of print) geldt hetzelfde, maar wanneer aanklikbaarheid niet mogelijk is kan dat uiteraard achterwege blijven. Dat is alles, meer vragen we niet.

Hoewel de data uit honderden verschillende bronnen afkomstig is, hanteert HoogspanningsNet de regel dat ieder object op de netkaart ofwel open data moet zijn (onder bijbehorende licentie) ofwel volledig handmatig moet zijn ingetekend door een van de vrijwilligers. Buiten expliciete open data wordt er niets gekopieerd, zélfs niet wanneer het bestandsformaat converteerbaar is. Elk object en elk getal waaruit een object is opgebouwd, is open data geweest of ooit handmatig ingevoerd. Van deze regel wordt nooit afgeweken. Hierdoor is de hele dataset eigen werk waar ook een zogeheten substantiële investering mee gemoeid is. Daardoor valt de dataset via het Databankenrecht (conform Nederlandse wetgeving, parallel aan de 96/9/EG, de Europese Databankenrichtlijn) onder het intellectueel eigendom van de vrijwilligers die het vrijwilligerscollectief vormen dat opereert onder de naam HoogspanningsNet.

De dataset bestaat uit grafisch weergegeven geografische entiteitengroepen zoals verbindingen, stations, terreinen, masten, bedrijfsmiddelen en netsituaties. Bij deze objecten kan ook informatie behoren, zoals capaciteitsgetallen, bouwjaren en afmetingen. De wijzigingsgeschiedenis (intern) en de kleurcodering behoort ook tot de data. Indirect behorend tot de dataset zijn dingen als onze huisstijl voor de symbolen en pictogrammen. Foto's zijn extern gelinkt en vallen niet onder de dataset. Deze blijven eigendom van de fotografen die ze gemaakt hebben. Voor een volledige beschrijving, bekijke de metadatasheet.

De Netkaart, zowel in toegepaste vorm binnen GIS-tools alsook via de webkaart, komt tot de gebruikers als 'AS IS'-product, 'WITH ALL FAULTS', 'NO WARRANTY' en 'AS AVAILABLE'. Er wordt geen garantie gegeven voor wat betreft permanente beschikbaarheid, bereikbaarheid of het daadwerkelijk functioneren ervan op welk platform of programma dan ook. Bij problemen met een programma of platform is er natuurlijk wel een optie tot hulp zodat er er eens in kunnen duiken. Neem in dat geval contact op.

Zogeheten kritiek gebruik betreft alle toepassingen en doelen waarop (eind)beslissingen worden gebaseerd. Voor dat soort doelen is de netkaart in geen enkele toepassing geschikt en we raden deze vorm van professioneel gebruik met klem af. Nuance is natuurlijk wel nodig, want als de eindbeslissing eruit bestaat of je ergens wel of niet een straatje masten tegen de ondergaande zon kan fotograferen, dan is de netkaart natuurlijk prima te gebruiken als eindbron. Over het algemeen geldt: gebruik je verstand en schat de netkaart op de waarde die hij heeft. Niets meer en niets minder.