Mastverrommeling is de term voor aanpassingen aan een hoogspanningsmast die het mastbeeld verstoren. De mast krijgt een onrustige aanblik en gaat storend de aandacht trekken binnen het mastvak.

Pardon? Is dit niet wat overtrokken? Hoogspanningslijnen zijn toch zelf de oorzaak van landschapsverrommeling? Daarover zijn de meningen verdeeld. De een vindt hoogspanningslijnen lelijk. De ander weet ze op waarde te schatten en we hebben het idee dat vooral de tweede categorie mensen deze subpagina weet te vinden. Maar laten we de feiten eens bekijken.

Mastverrommeling: het aanpassen of toevoegen van objecten die het mastbeeld verstoren

Het is tijd om een blik te werpen op wat er in de heuvels en weilanden staat om een beeld te krijgen van wat mastverrommeling is en wat het voor gevolgen heeft.

Nog meer mastverrommeling

De meest voorkomende vorm van mastverrommeling is een te opzichtig gemonteerde GSM-antenne. Niet de antenne zelf, maar de manier waarop de antenne in de mast is gehangen is de voornaamste oorzaak. Als dat onzorgvuldig gebeurt gaat de hoogspanningsmast onrustig de aandacht trekken. Het hekwerk met systeemkasten aan de voet en de zwarte coaxkabels dragen daar nog eens extra aan bij. Foto door Hans Nienhuis.

Een hoogspanningsmast is in Nederland en België een in principe vrijstaande, niet vertuide vakwerktoren van metalen latten of een kokervormige holle constructie, die tot doel heeft om hoogspanningskabels te dragen. Daar is hun uiterlijk op ontworpen. Een aanpassing of nevenfunctie kan daardoor moeilijk onzichtbaar blijven.

Kwetsbaar voor verstoring van symmetrie

Hoogspanningsmasten zijn symmetrisch en staan in rijen (zogeheten mastvakken) waarin alle exemplaren gelijkvormig zijn. Daardoor zijn ze relatief kwetsbaar voor verstoring van hun aanblik. Wanneer er aan één exemplaar aanpassingen worden gedaan, krijgt deze al snel een ander aanzicht dan zijn collega's. Hij gaat de aandacht trekken binnen het mastvak, waardoor de mast zelf en het hele mastvak waarin hij staat een onrustig en slordig uiterlijk krijgt. Dit legt een onnodige druk op het landschap waarin de lijn staat.

Mastverrommeling zorgt er ook voor dat het automatisch onbewust negeren van een hoogspanningslijn als gelijkvormig, symmetrisch landschapsobject niet meer zo gemakkelijk gaat. De menselijke geest gaat vrij rationeel om met hoogspanningsmasten: heb je er een gezien, dan ken je meteen het hele mastvak. Lijnmasten in een rij trekken daardoor niet extra de aandacht. Maar wanneer we een mast verstoren, is het moeilijker om onbewust de hoogspanningslijn te bevatten en hem 'weg te redeneren' uit je actieve blikveld. De verstoorde mastpositie roept om aandacht, of je nu wil kijken of niet. Mastverrommeling zorgt er daardoor voor dat de aanwezigheid van hoogspanning in het moderne landschap onnodig op een storende wijze wordt benadrukt, en dat de hoogspanningsmast zelf lelijker wordt gemaakt dan nodig is. 

Mastverrommeling door opzichtige railings en een antenne Twee manieren van afspanning in één mastBijzettafels met een afwijkende constructie

Andere vormen van mastverrommeling. Lings zien we opzichtig gemonteerde railings (overigens samen met een antenne). Midden: bijzettafels om de masten te verhogen, waarvan het ontwerp zeer verschillend is van de masten zelf. Rechts: afspanning van de draden op twee verschillende manieren binnen dezelfde mast. Voor al deze dingen geldt dat ze in gradaties voor kunnen komen: van nauwelijks opvallend tot allesbeheersend. Foto's door Michel van Giersbergen en Ruben Schots.

Is dat een probleem? Ja. En niet alleen voor liefhebbers. Iedereen heeft ermee te maken. Voor GSM-antennes geldt inmiddels dat er heel voorzichtig een kentering in het tij begint te komen. Telecomaanbieders, gemeenten en ook netbeheerders beginnen te ontdekken dat het inderdaad onwenselijk is om onnodig extra druk op het landschap te leggen door onzorgvuldige montage. Maar deze beweging is nog pril. Voor andere aspecten van mastverrommeling, met name railings en het strakker afspannen van de draden, geldt helaas het omgekeerde. Deze vormen van verrommeling zijn volop in opkomst.

Inzichtelijkheid in mastverrommeling

Bewustwording is de eerste stap naar onderkenning dat er een probleem is. Op deze pagina's laten we verschillende vormen van mastverrommeling zien. Daarbij proberen we een zo volledig mogelijk beeld te geven: naast de extreme gevallen waarbij sprake is van een totale miskleun, laten we ook situaties zien waarin men juist succesvol is omgegaan met het probleem zodat verrommeling op tijd werd voorkomen. 

Ton Mast cartoon

Niet alleen pylon geeks krijgen kromme tenen van mastverrommeling. Iedereen die in het moderne antropogene landschap van steden, weilanden, rivieren en landerijen werkt, woont en leeft, heeft baat bij een harmonieus uitzicht en een landschap waarin de hoogspanningslijn zo rustig mogelijk van A naar B stapt. 

 


Omhoog