Wil je één of meerdere kleine mastmodellen wil voor op de modelspoorbaan of in de vensterbank? Dan kan je het beste de soldeerbout ter hand nemen.

Een relatief laagdrempelige methode die vaak door bouwers van modelspoorbanen wordt gebruikt en die een goed (en heel stevig) resultaat geeft is het solderen van hoogspanningsmastjes. Met eenvoudige, goedkope middelen zoals draadijzer, een soldeerbout, een rolletje soldeertin en een leeg bureau kan je al in in een paar uur een heel acceptabel mastmodel maken. Of meer dan eentje natuurlijk. En je kan precies de schaal kiezen die je wilt of nodig hebt.

Twee gesoldeerde mastmodellen gemaakt door Michiel Kerkhof. Ze zijn gebaseerd op echt bestaande mastontwerpen van de PNEM die in Noord Brabant te vinden zijn. Links een relatief moderne donaumast, rechts een PNEM-tonmast in originele staat uit de jaren dertig. De schaal kan je zien aan de isolatorkettingen – paperclips!

Draadijzer of messing profielen

Solderen is goedkoop, niet bijzonder moeilijk en je zet er in korte tijd een mooi mastmodelletje mee in elkaar. Na het solderen kan je het modelletje wassen en verven om corrosie te voorkomen. En je kan het zo moeilijk of makkelijk maken als je zelf wilt. Je hoeft bijvoorbeeld geen bestaand mastontwerp na te bouwen: je fantasie de vrije loop laten kan ook, hoewel het stiekem wel leuker en uitdagender is om wel een bestaand ontwerp na te bouwen.
Een ander voordeel is dat je opeens ook wisselmasten, aftakmasten en verzwaarde hoekmasten kan bouwen – kom daar maar eens om bij een fabrikant van kant-en-klare mastjes!

Alles begint met een tekening. En een derde voordeel van solderen als bouwmethode is dat je hier met een betrekkelijk simpele bouwtekening kan volstaan. Het is bij solderen niet nodig om van ieder boutje, schroefje en moertje te moeten weten waar Abraham de mosterd haalt. 

Hier zien we een bouwtekening van een project van Ruben Schots, een aantal IJsselmij-dennenboommasten. Rechts een foto van hetzelfde mastmodel bij Almelo maar dan voorzien van bliksemtraversen, eveneens vastgelegd door Ruben Schots.

De tekening is al snel toereikend. Wanneer alle latten erop staan die je van belang acht (zodat je een voldoende goed idee hebt van hoe de echte mast in elkaar zit) ben je eigenlijk al binnen. En er zit zelfs nóg een voordeel van deze methode. (Ja ja, er zitten eigenlijk alleen maar voordelen aan zolang je de hete soldeerbout en je ouders die mopperen over wat je toch al die tijd in je eentje op je kamer doet gewoon negeert.) Dat is dat je de schaal van de tekening simpel overeen kan laten komen met het te solderen model. Het afmeten van de lengtes van de ijzertjes wordt daar makkelijk door.

Het solderen van een mastmodel neemt weinig ruimte in. Met een rustige verwarmde plek, een werkbureau, een derde handje, een soldeerbout, een radiootje met electromuziek, Kraftverk of ACDC en natuurlijk de PC op Hoogspanningsnet.com ben je al een heel eind. Foto door Ruben Schots.

Een straatje masten met een specifiek ontwerp op bijvoorbeeld de modelspoorbaan ligt met deze methode van modellen bouwen binnen ieders bereik. En soms is het zelfs noodzaak om zelf de mastmodellen te maken. Stel, de modelspoorbaan heeft als thema de jaren 40 en 50 in Vlaanderen. Dan zit je niet te wachten op strakke, moderne Duitse donaumasten, plompe tonmasten uit een ander land of laat staan buismasten.

Het solderen van een eenvoudig mastmodel kan binnen een paar uur en voor een budget van een paar euro tot enkele tientjes, afhankelijk van of je al een soldeerbout hebt en of je draadijzer bij de doe-het-zelfzaak koopt of gewoon een oud fietswiel sloopt om wat spaken te bemachtigen. Heb je de apparatuur al, dan is de kostprijs per mast hoogstens vijf euro inclusief tin en andere verbruiksmiddelen. De schaal van het model is naadloos aanpasbaar aan wat nodig is in het modelbouwlandschap.

Het afmeten van de profielen kan eenvoudig op de tekening wanneer die dezelfde schaal heeft als het bouwproject. Foto links door Ruben Schots. En als je geen modelspoorbaan hebt of niet bij een hobbyvereniging zit die zich hiermee bezig houdt, dan kan je er alsnog nuttige dingen doen, zoals de kerstballen erin hangen. Foto door Michiel Kerkhof.

Grijpgrage kinderhandjes

De voordelen van een gesoldeerd mastmodel zijn bijna onuitputtelijk. Voor de wat grotere modelspoorbanen die niet op zolder staan maar bij een vereniging horen, bieden gesoldeerde masten nog een extra voordeel. In tegenstelling tot het dunne, relatief tere plastic van kant-en-klaarmastjes zijn gesoldeerde masten bijna niet kapot te krijgen. 

Als Kleinzoon een keer mee is naar de modelbaan en eraan zit met zijn grijpgrage handjes, dan is er niets aan de hand wanneer de gesoldeerde mast fatsoenlijk vastgeschroefd zit aan de bodemplaat. En wanneer een collega bij de club een keer met zijn bloes blijft hangen achter de bliksembok, kan hij een jaap in zijn bloes gaan dichtnaaien terwijl de hoogspanningslijn geen krimp geeft. Geen brekend of witverbogen plastic, geen "oeps" waarna je een geforceerd 'och, geeft niet hoor' moet opbrengen (terwijl je toch echt op het punt staat om te ontploffen), geen lastige nabestellingen met vergeten typenummers en niet langer leverbare producten… kortom, solderen geeft je de vrijheid en het ontneemt je een boel zorgen. Nou ja, behalve dan als je bij een fabrikant van plastic mastjes werkt.

Heb je zelf ook een mastmodelletje gesoldeerd? Doe mee op ons forum of stuur gerust eens een foto op die we hier kunnen bijplaatsen op de site. Wie weet breng je andere enthousiaste (aspirant)bouwers weer op ideeën.

Omhoog