26 maart 2024 ∙ In de buurt van Lelystad is bij werkzaamheden aan een van de hoogspanningslijnen een arm (traverse) naar beneden geknikt. Er hebben zich geen ongevallen voorgedaan, wel zat de snelweg A6 enige tijd dicht.

Omroep Flevoland heeft een item met een kort interview met Jorrit de Jong, met een aantal foto's van de situatie.

Op dit moment zijn er werkzaamheden aan de gang in de betreffende verbinding. Het gaat om Lely – Dronten 150 kV. De lijn met driecircuit-deltamasten is dezelfde als waarin twee jaar geleden een kortsluiting ontstond op trafostation Olsterpad. Die kon toen niet op tijd worden afgeschakeld waardoor de draden in één circuit vanaf Lelystad veel te heet werden. Die beschadigde draden worden nu vervangen en waarschijnlijk is bij die werken iets misgegaan tussen de tweede en de derde reguliere mastpositie, op een plek die onder pylon geeks bekend staat als De Apenkooi (netkaart hier). Over de precieze oorzaak is het nu nog specularen. Mogelijk stond een lierwagen voor het intrekken van de nieuwe draden op een net iets te gewaagde plek zodat de krachten op de traversetop te groot werden.

Wel is duidelijk dat het slechts een ongemak is, bestaande uit een tijdelijk gesloten snelweg. Er is geen stroomstoring geweest en er zijn geen persoonlijke ongevallen. Het beeld hieronder is een archieffoto van de betreffende plek en mast (linker deltamast, rechter circuit daarin). Klik voor vergroting.

21 maart 2024 ∙ Het is in Nederland gebruikelijk dat er op een publiek trafostation met koppeling tussen hoog- en middenspanning naast Tennet (voor de hoogspanning) één RNB aan de secundaire zijde zit. Straks gaat die regel niet 100% meer op, want het nieuwe trafostation Zuidplaspolder krijgt een primeur: twee grote RNB-s tegelijk vinden er aansluiting.

Het is al sinds 2004 de gebruikelijke gang van zaken dat op een Nederlands publiek trafostation dat hoog- en middenspanning koppelt twee netbeheerders zijn betrokken. Tennet voor de hoogspanningszijde en een regionaal netbeheerder of RNB voor de zijde met tussen- en middenspanning. Netbeheerders zijn monopolist bij wet en hebben geen concurrentie te duchten in hun rayon. Er is dus zelden een reden voor twee RNB's om aanspraak te willen maken op een koppeling met het hoogspaningsnet op dezelfde plek. De enige uitzondering op die regel zagen we op plekken met zeer kleine RNB's zoals Coteq (met Enexis op Almelo Mosterdpot) of Rendo (met Enexis op Hoogeveen), maar dat was alleen omdat die kleine RNB's een beheersgebied hebben dat nog kleiner is dan het voorzieningsgebied van het betreffende Tennet-trafostation. 

Twee grote RNB's (Liander, Enexis, Stedin) tegelijk op één trafostation, dat was nog niet eerder gedaan. Op het nieuwe trafostation Zuidplaspolder, een stukje oostelijk van Bleiswijk, beleven we nu een primeur voor Nederland: zowel Liander als Stedin krijgen een hoek grond op het terrein.

Zoals meestal is de reden pragmatisch. Het station komt te liggen vlakbij de rand van beide beheersgebieden (die in dit stuk van het land niet netjes de provinciegrens volgt) en zowel Liander als Stedin hebben in de regio een tekort aan capaciteit. Ze hebben beide het nieuwe station nodig. Stedin, aan de zuidwestkant, zit met een sterk 25 kV MS-net, maar precies in de hoek waat Zuidplaspolder wordt gesticht was het nettechnisch nog een beetje leeg op de kaart. Een nieuw koppelpunt met een bovenliggend net geeft kans 25 kV verder uit te rollen zonder het bestaande netblok vanuit Ommoord te plagen met nog meer transportvraag bovenop de groei die toch al bezig is. Liander, aan de noordzijde, heeft de zaken er wat gammeler voor staan met een oud 50 kV-kabelnet dat ooit bedoeld was om kassen aan te sluiten en waarvan de invoeding helemaal uit Alphen aan den Rijn moet komen. Ook Liander zou goed een nieuw koppelpunt kunnen gebruiken om de bestaande 50 kV wat te ontlasten en nieuwbouw op 20 kV te zetten. Of misschien ook wel nieuwe 50 kV, alles is gaan schuiven deze jaren.

Maar ja, wie krijgt het station? Er wordt al genoeg geknokt in de wereld en het zou onzin en kapitaalvernietiging (en ook ruimteverspilling) zijn om twee separate 150 kV-stations op een kilometer van elkaar te stichten. In overleg tussen alle drie partijen is besloten tot een niet eerder vertoonde samenwerking: één en dezelfde schakeltuin van Tennet biedt aansluitvelden voor transformators van Liander en ook van Stedin. Beide netbeheerders halen vervolgens de secundaire spanningen binnen op hun eigen installatie om het verder te verschakelen en in hun netblok te verdelen. Voor een van de twee betekent het een station dat nipt in het beheersgebied van de collega staat.

De gevolgen zijn hoofdzakelijk papierwerk, maar voor schakelhandelingen die ertoe doen zal Tennet nu contact met zowel Stedin als Liander nodig hebben en dat maakt het bedrijf van Zuidplaspolder 150 kV in de toekomst net wat ingewikkelder dan dat van andere stations. Verder kan zich de situatie voordoen dat in het netwerk van één RNB wat overproductie zit terwijl de ander een lichte vraag heeft. Er is via het 150 kV-gedeelte van het station een nieuwe weg ontstaan tussen beide netblokken en daar kan ook doortransport doorheen. Dat moet niet te ver uit de hand lopen. Netstudies en verstandig verschakelen zijn op dit gecombineerde station belangrijker dan elders.

Rond eind dit jaar zou het station gereed moeten zijn. Met in totaal drie grote netbeheerders op één HS/MS-station belooft het een leuk (schakel)tuinfeestje te worden als het af is. 

Afbeeldingen: op dit moment is Zuidplaspolder nog vooral plas en polder op de satellietfoto, al verrijzen wel fundamenten voor de toekomstige drie schakeltuinen. Onder: Olst 110 kV heeft één RNB (Enexis), maar de opbouw van het station werpt een kleine schaduw vooruit op hoe Zuidplaspolder zal worden: één primaire schakeltuin en twee separate MS-installaties die afzonderlijk opereren. Op de luchtfoto is een 20 kV-trafogebouw in aanbouw, die staat helemaal los van de bestaande 10 kV-installatie. Luchtfoto door PJK.