Maak kennis met de Regenboogspanningslijn (1 april 2024)
Hoogspanningscircuits duidt men we van oudsher aan met kleuren. Zwart en wit, maar ook rood, geel, blauw of paars. Toch wordt per circuit steeds maar één kleur gebruikt. Het past niet meer in deze tijd. Maak kennis met de Regenboogspanningslijn.
In het vorige KCD, veertien maanden geleden door de consultatie gekomen, werd het voorstel gedaan om tegemoet te komen aan meer diversiteit. Inmiddels is in de omgeving van Amsterdam het eerste regenboogcircuit in gebruik genomen. Het betreft een 140 kV-circuit vanaf de Hemweg naar Haarlem, een bewust gekozen tracé om symbolisch extra waarde te geven aan doorbreking van de voormalige hegemonie: hem weg, naar haar. De circuitborden zijn ROGGBP+ proof. Extra handig, voor vrijschakeling bij onderhoud kan voortaan gewoon een standaard regenboogvlag gebruikt worden.
Diversie en inclusie in het transportnet
‘s Lands eerste regenboogspanningslijn is slechts het begin. Diversiteit heeft meer gevolgen voor het hoogspanningsnet. Zo is het niet meer vanzelfsprekend dat hoogspanningslijnen telkens met één mastontwerp gebouwd worden. Een lijn met tonmasten bevat (tja) alleen maar tonmasten en als er een mast vervangen moest worden werd altijd weer eenzelfde mast gekozen. Er komt een lijndiversiteitsquotum: voortaan mogen nieuwe hoogspanningslijnen nog voor slechts een kwart uit hetzelfde mastmodel bestaan, en maximaal 1,4 kilometer achter elkaar. De rest moet bestaan uit masten van een ander ontwerp, uit buismasten of uit hergebruikte masten.
Door elke mastpositie de ruimte te geven anders te zijn wordt maximale diversiteit in het polderlandschap bereikt.
Ook voor individuele masten komt er meer vrijheid. Neem lijnhoeken. Die worden traditioneel alleen door hoekmasten gemaakt. Dat is niet eerlijk. In het buitenland is men verder, want in bijvoorbeeld Frankrijk, Noorwegen en Amerika zijn zogeheten running- of flying angles al normaal. Een lijnhoek kan dan ook door een steunmast worden gemaakt. Zo wordt een 140 jaar oud rollenpatroon doorbroken. Wintracks waren in Nederland hun tijd vooruit, want zij maken al sinds 2010 running angles tot 14⁰. Dit principe blijkt ook met vakwerkmasten te kunnen. In Overijssel is dit getest en daar blijkt dat ook een vakwerksteunmast prima in staat is een lijnhoek te maken.
Zo zien we, het is geen kwestie van je constructie of je een hoekmast of steunmast bent. Het is een keuze.
Mastontwerp met Nederlandse naam niet voortrekken
Er zijn dingen waar de strijd voor meer inclusie nog niet gestreden is. Het diversificeren van de elektriciteit zelf bijvoorbeeld. Echte diversiteit betekent dat iedere opwekker zichzelf kan zijn en dat we naast groene stroom ook ruimte moeten bieden aan kolenstroom, aan oliestook en aan nucleair vermogen. En er is op dit moment ook nog geen werkend maatschappelijk stroomnet denkbaar met slechts één hiërarchisch netvlak.
Hoogspanning was van oudsher een bolwerk van wisselstroom. Een gelijkstroomquotum (streven: 50% gelijkstroom in het koppelnet) hielp niet afdoende. Er is nu gekozen voor een anonieme consultatie. Ingenieursbedrijven mogen met verbindingsontwerpen komen en de netbeheerder moet blind kiezen op basis van technische afwegingen. Hij mag niet meer vooraf zien of het om een ontwerp voor wisselstroom of gelijkstroom gaat en of het mastmodel een buitenlandse naam heeft. Ook de financiële ruimte mag niet meer verschillen voor gelijkstroom of wisselstroom, voor beide wordt precies hetzelfde budget uitgetrokken. Zo moet een verbinding met chainettes of Darrieusmasten evenveel kans krijgen als eentje met hamerkoppen.
Nu de regenboogcircuits, flying angles en de steeds diversere hoogspanningslijnen ons land veroveren blijft er één vraag over: blijven we bij HoogspanningsNet niet enorm achter? Ook wij moeten mee. We hebben inmiddels een ontwerp, maar de uitrol ervan in de netkaart zal pas in release 14 worden gerealiseerd.
Afbeeldingen
Header: regenboogspanningslijn met een ROGGBP+ circuit en randstaafschildering. Voor vrijschakeling kan voortaan een standaard regenboogvlag gebruikt worden.
Artikel: (1) steunmasten in een rol als hoekmast zijn bij regenboogspanning niet langer een probleem, in een divers net (streefdatum 2038, 14 jaar van nu) moet minstens 14% van alle hoekposities bestaan uit running angles uitgevoerd door steunmasten na een transitie.
