Hoogspanningslimbo: nooit eerder bukte 150 kV zo diep voor 380 kV

Een groot project zoals Zuid-West 380 kV bestaat uit tientallen kleinere subprojecten. Daarbij worden wel eens leuke of opmerkelijke kleine primeurs gemaakt. Zoals tussen het Zeeuwse Heinkenszand en Ovezande, waar 150 kV dieper dan ooit door de knieën gaat voor 380 kV.

Wat doe je op de Berg als je een nieuwe 380 kV-verbinding aanlegt maar er onderweg een oudere 150 kV-lijn zonder uit te kijken je tracé oversteekt? Dan bel je het A-Team van het departement Engineering. ‘Ja hoi, spreek ik met Hannibal Switch? HQ310 hier. Zeg, ik zit hier met Zuid-West 380 en nou checkte ik zojuist de netkaart ev… Nee, niet die gare van onszelf, kom nou. een echte, die van HoogspanningsNet natuurlijk. Anyway, er staat een 150’je in de weg. Kunnen jullie daar een oplossing voor in elkaar beunen?’

Bukken, hoog eroverheen, of een kruisingsmast

Twee hoogspanningslijnen die elkaar tegenkomen kunnen elkaar op verschillende manieren passeren. In de praktijk zien we meestal dat de een bukt of de ander juist even op zijn tenen gaat staan. Met extra lage portalen wordt een van de lijnen dan onder de andere doorgeleid, of de overkruisende lijn krijgt twee extra hoge masten zodat het zonder aanpassing aan de onderste lijn wordt opgelost. Of men kiest voor even bukken of juist voor brute hoogte is maatwerk en het hangt af van veel dingen, zoals visuele aspecten en van gebruiksbeperkingen van de onderliggende grond, van de kosten van de operatie en tot netstrategische overwegingen aan toe. Zo krijgen netstrategen jeuk van het idee dat een lagere spanning bovenlangs een hogere spanning passeert, waardoor in de praktijk (op één uitzondering na) koppelnetspanningen altijd de bovenste circuits vormen bij een overkruising.

Er is ook nog een derde manier om twee lijnen te laten kruisen. Met een overkruisingsmast. De beide verbindingen delen dan een gezamenlijke mastpositie op het kruispunt, waarbij door middel van extra verdiepingen en gedraaide traversen beide verbindingen en doorgaans wel vier circuits keurig worden vastgehouden. Dat is esthetisch het mooiste, maar het is vrij zeldzaam omdat de mastopbouw, de exacte plek van het hart van de overkruising en de netstrategie het allemaal wel moeten toestaan.

De limbo dansen, skill level 380

Met deze drie smaken lijken we door de opties heen. Dat er nog een vierde manier mogelijk is hadden we zelfs bij HoogspanningsNet niet eerder gezien op deze schaal. Vlakbij Heinkeszand wordt momenteel gebouwd aan de primeur. Bukken tot onder het maaiveld: de onderste verbinding wordt over honderd meter verkabeld. Twee opstijgpunten en een piepklein stukje grondkabel zorgen dat de overkruising ‘onzichtbaar’ wordt. Technisch geen waagstuk, maar de gangbare oplossing t.o.v. een portaal (aangevuld met een paar houten jukken tijdens de aanleg van de wintracks) is beduidend goedkoper en makkelijker, en ook dat voldoet strategisch. Waarom men hier dan zo moeilijk doet is ons niet duidelijk. Te weinig clearance misschien? Kan met met wintracks niet hoog genoeg komen om een bestaande lijn, al dan niet met verlaagde portalen, te overkruisen? Of is het tijdens de aanlegfase te kwetsbaar omdat het meer VNB vereist dan een grondkabel? Hoe dan ook gaat het een bijzondere eindsituatie opleveren wanneer de 150 kV-lijn aan beide zijden van de zware viercircuit wintrackverbinding eindigt in twee opstijgpunten die op een steenworp afstand in elkaars verlengde liggen.

Het komt vaker voor dat het uiteinde van een 150 kV of 110 kV ondergronds duikt om 220 kV of 380 kV erlangs te laten. Maar tot nu toe zagen we dat uitsluitend vlakbij trafostations of bij opstijgpunten van de meelifters aan combilijnen, of hooguit bij andere gebundeld kruisende infra zoals een spoorlijn of snelweg. Maar nooit eerder voor uitsluitend een andere hoogspanningslijn. Deze nieuwe aparte overkruising is illustratief voor een feit dat zelfs de grootste wintrackhaters onder de pylon geeks niet kunnen ontkennen: Zeeland wordt qua gekke netsituaties de komende jaren alleen maar interessanter. ◼