We zijn deze maand in het Overijsselse Salland, waar een ranke lijn 220 kV dennenboommasten een bijzondere achtergrondverlichting heeft gekregen.
De zon zit weer in zijn maximum (grofweg elke elf jaar heeft ie dat) en dan hebben we te maken met een verhoogde kans op poollicht. Populair gezegd heeft de zon dan een flinke niesbui waardoor wolken geladen deeltjes onze kant op komen. Onder invloed van het aardmagnetisch veld in de atmosfeer rond de poolstreken botsen deze geladen deeltjes met luchtmoleculen op honderden kilometers hoogte. Het effect lijkt natuurkundig op hoe een neonbuis werkt en het aangeslagen gas gaat licht geven. Dit jaar zijn er al een aantal dagen geweest waarop poollicht in West Europa zelfs tot in Frankrijk zichtbaar was. De meest recente situatie was in het begin van de vorige maand. Mensen die er dol op zijn zoeken dan donkere plekken op, laten hun ogen aan het duister wennen en de camera doet de rest. En als ze ergens een hekel aan hebben is het wel een door mensen gemaakte voorgrond. Poollichtfoto’s bevatten vaak een dooie dennenboom, een spiegelende plas water of wat heuvels met boomtoppen. Een hoogspanningslijn wordt bij voorkeur vermeden.
Daar dacht fotograaf Fabian Grave anders over. In de buurt van Nieuwleusen maakte hij een foto van een steunmast van Zeyerveen – Hessenweg 220 kV met poollicht op de achtergrond, en tipte iemand van ons sitebeheer. De mast met zijn open vakwerk doet het uitstekend tegen de achtergrond van poollicht, dat op foto’s altijd wat beter naar voren komt dan met het blote oog. Een geslaagde compositie, en toch zijn lange hoogspanningslijnen en poollicht geen vrienden. De geladen deeltjes verstoren het aardmagnetisch veld en zorgen via inductie voor quasi-gelijkstromen in lange geleiders. De ijzeren kernen van transformators worden daardoor in magnetische verzadiging gedwongen zodat ze extra verhit raken en in het ergste geval kunnen trafo’s zelfs bezwijken. Zo’n vaart loopt het zelden (de laatste keer dat er problemen waren is alweer uit 1989 in Quebéc), maar toch: voor hoogspanningsliefhebbers is deze foto een fraai gezicht met stiekem een sinister randje.
