Mast 01, 70 kV Lixhe – CBR (BE)
Een klein en duidelijk oud mastje dat nog een restant lijkt van hoe vroeger een verdwenen lijn liep. Deze keer is het precies wat je denkt, op één ding na: hij is ouder dan zelfs de wildste gok voor mogelijk houdt.
Lixhe is het enige Belgische hoogspanningsstation waar alle vier huidige spanningen in het Belgisch hoogspanningsnet tegelijk te vinden zijn. Dat brengt vanzelfsprekend een mastenpark met zich mee waarin allerlei formaten en leeftijden te vinden zijn. Op deze foto gemaakt door Bavo Lens zien we de klantaansluiting naar CBR vertrekken: 70 kV op een stokoud, klein en heel slank mastje dat het zonder trekschoren moet doen. De volgende mast ziet er veel groter en moderner uit, dus het is duidelijk dat hier een keer iets is gereconstrueerd.
Het lijntje in kwestie naar klant CBR bestaat al veel langer dan de klant zelf. Sterker, dit mastje maakt een gerede kans een van de oudste of zelfs dé oudste mast in België te zijn die nog in functie is. Midden jaren 20 van de vorige eeuw, dus zowat honderd jaar geleden, werd een 70 kV-lijn naar de nabijgelegen groeve van ENCI in Nederland aangelegd. In Nederland was op dat moment in de wijde omtrek geen vermogen voorhanden, zodat pragmatisch werd gekeken naar België. Er kwam een 70 kV-invoedingslijn tot stand met masten die over het grootste deel van het tracé gelijkenissen vertoonden met PGEM-schaarmasten, maar vlakbij station Lixhe werden gangbare dubbelvlagmasten toegepast waarvan dit de eerste in het lijntje was.
In de jaren 60 kreeg ENCI een 50 kV-klantaansluiting vanuit Nederland en werd de 70 kV-lijn grotendeels afgebroken. Een klein deel werd gereconstrueerd met nieuwere masten en herbestemd voor klant CBR. De laatste mast voldeed correct op de plek waar hij stond, en dat is dit exemplaar. Het zal geen eenvoudige klus zijn geweest om hem in elkaar te schroeven. De toren is bovenaan nog geen halve meter breed en wie er in de eerste helft van de vorige eeuw met zijn handen in moest om (uiteraard zonder pneumatiek) de bouten aan te draaien zal er een heel geklungel mee hebben gehad.
