In deze tijden van kabels wordt zelfs in Nederland nog wel eens nieuw vakwerk gebouwd. Dat klinkt als hoera-per-definitie. Maar wat als we vertellen dat het vernieuwbouw is van de voorheen oudste 150 kV-verbinding van Nederland? Dan wordt het opeens een stuk moeilijker voor pylon geeks.
Vooruit dan, we zullen bij HoogspanningsNet één keer niet overgaan tot de stekelige recalcitrantie rond wintrackmasten waar men ons al jaren van kent. Dus we laten de eerste wintrack van Tennet in Zeeland even voor paal staan en we kijken deze keer naar de interne besognes binnen de populatie van vakwerkverbindingen in onze streken. Want ook daar gebeurt het een en ander dat misschien minder de aandacht trekt dan een nieuwe 380 kV-lijn, maar desondanks van belang is.
Einde technische levensduur?
Tegenwoordig lijkt het of alles met kabels en buismasten wordt gedaan en of er nergens nog vakwerk wordt gebouwd. Dat is dus niet zo.
In België laat Elia zich niet gek maken en worden nog altijd fraaie vakwerkmasten gebouwd. En zelfs in Nederland is het bouwen van vakwerk niet verdwenen. Meestal gaat het om losse reconstructies of om korte lijnen in industriegebieden zoals de Eemshaven, maar ook in de publieke ruimte kan het soms nog.
In Limburg zien we momenteel vernieuwbouw van een oude vakwerklijn. Nieuwe masten zouden normaal een hoeraatje op moeten leveren, maar in dit geval zullen pylon geeks er een gemengd gevoel bij hebben. De verbinding Maasbracht – Lutterade is een ijkpunt in de Nederlandse nethistorie. Het was de eerste Nederlandse verbinding die ontworpen werd voor de destijds indrukwekkend hoge spanning van 150 kV. In Nederland staat slechts één verbinding in actieve dienst die nog ouder is dan dit exemplaar, maar die voert 50 kV. De verbinding werd ontworpen door het SVM (StroomVerkoop Maatschappij, in 1934 in het PLEM opgegaan) en sinds 1932 staat de verbinding in het Limburgse landschap. Maar helaas kan hij niet meer meekomen in de moderne tijd. De oude masten en de draadhoogtes zijn te laag en de transportcapaciteit van 100 MVA is ook geen vermogen meer waar je een pot mee kan breken.
Gedeeltelijk wordt de verbinding door een grondkabel vervangen. Dat is makkelijk oordelen voor pylon geeks: aan drie letters heb je voldoende. Maar een ander lijndeel vanaf Born tot aan Maasbracht gaat niet ondergronds. Dat lijndeel wordt door Tennet van splinternieuwe vakwerkmasten voorzien. Het geeft een beetje een wrange smaak omdat ze in de plaats komen van een uniek stukje Nederlandse nethistorie dat straks echt verdwenen is. Je ziet de draad al laag hangen, zelfs voor pylon geeks is het soms niet eenvoudig om te oordelen en blijheid kan bijten met bedenkelijkheid. ◼
Artikel: Mastpositie uit de oude lijn, spoedig staan hier nieuwere masten. Beeld: forumlid Ritsjie.
