220 kV380 kV

Hogeland: …aaaaand it’s gone

Provisorium Hogeland is de naam van een bijzonder koppelnetstation in het Nederlandse net. Vooral omdat het station de twijfelachtige eer heeft om het kortst te hebben bestaan van alle koppelnetstations in de Nederlandse nethistorie. Hoe we dat nu al weten? Simpel: het station gesticht in 2019 wordt nu alweer gesloopt.

De meeste hoogspanningsstations hebben een lang leven. De oudste stations in Nederland staan er al meer dan een eeuw en hebben in die tijd verschillende spanningen zien komen en soms ook zien gaan op het stationsterrein. Het tegenovergestelde komt amper voor. Een station voor een tijdelijke situatie, ofwel een provisorium, is zeldzaam.

Koppelnetprovisorium

Provisoria zijn af en toe te vinden in het net. Crailo 50 kV is een rare uitzondering die er al bijna een kwart eeuw staat, maar meestal zijn ze korter in dienst. In Wijster heeft een handjevol jaren een 110 kV provisorium gestaan, die inmiddels is vervangen door een permanent station.

Op koppelnetniveau zijn provisoria heel zeldzaam en dat maakte Hogeland speciaal. Provisorium Hogeland werd in 2019 geplaatst om een grote 380/220 kV 750 MVA koppeltrafo een opstelpunt te bieden, zodat er extra capaciteit beschikbaar kwam tussen deze beide netvlakken, letterlijk buiten trafostation Robbenplaat om. Het zorgde ervoor dat een soortgelijke trafo op het station zelf nu spanningsloos kon worden gezet. En dat er veilig een rail kon worden losgenomen zonder de N-1 te schenden. Kortom, Hogeland voorzag in een stuk extra flexibiliteit waarmee elders in de Eemshaven mogelijkheden ontstonden om op Tennets gemak dingen te kunnen wijzigen.

De trafo die ervoor werd gebruikt werd aangevoerd vanuit Nijmegen. Eigenlijk was die bedoeld voor permanente opstelling op Vierverlaten, waar in de eindsituatie maar liefst zes van zulke jongens in slagorde 4500 MVA koppelvermogen tussen 380 kV en 220 kV ontstaat. Wat men op de Berg in de kruidenthee heeft gedaan is bij ons niet duidelijk, want het afvoervermogen van alle aangekoppelde 220 kV-lijnen is N-1 veilig tot het uiterste slechts driemaal 953 MVA, zodat zesmaal 750 MVA wel heel fors is. Hoe dan ook, Vierverlaten is pas dit jaar opgeleverd zodat de eerste geproduceerde trafo jaren had kunnen niksen als hij meteen al was geplaatst op Vierverlaten. Door hem eerst op provisorium Hogeland op te stellen heeft Tennet wat publiek geld bespaard en praktisch gebruik gemaakt van voorhanden zijnde spullen.

Net wat lichter uitgevoerd

Om de trafo aan te sluiten waren enkele caravelles nodig vanaf mammoethoekmast nummer vier. Een aparte netsituatie op die extra speciaal was omdat het zo intens eindig was. Ook de bouw van de portalen en afspanningen op Hogeland zelf ademde in alles provisorium. Stalen schoren, alles net wat dunner en lichter uitgevoerd dan permanente stations. Nog steeds prima in staat om het vijftig jaar vol te houden als daar noodzaak toe was, maar de standaard van Tennet voor koppelnetstations is robuuster dan wat we op Hogeland zagen.

Wat sommige pylon geeks uiteindelijk, na drie jaar, toch nog heeft verbaasd is dat men werkelijk tot opheffing over is gegaan. Gezien de ras toenemende schaarste op het net leek het ergens wel mogelijk om Hogeland te handhaven en te gebruiken als permanente achtervang voor extra koppelvermogen als er ergens anders in het net een probleem zou zijn, zoals wanneer op Meeden de 380/220 kV trafo in onderhoud zou staan of als op Robbenplaat wederom verbouwingen zijn. Of, nog spannender gedacht, wanneer op de 220 kV-zijde van de trafo een civiele aansluiting zou worden afgetakt met een T-vorm en de beide aansluitingen van de trafo van een propere vermogensschakelaar zouden worden voorzien, zou het mogelijk zijn om op Hogeland enkele honderden MVA’s extra capaciteit te bieden op naar keuze (vrij te schakelen) 220 kV of 380 kV, net hoe de pet staat.

Dat dit uiteindelijk toch allemaal niet is gedaan en dat station Hogeland na slechts drie jaar alweer wordt opgeheven geeft enerzijds aan dat Tennet jaren van tevoren correct heeft voorzien hoe de situatie in de Eemshaven zou verlopen. Maar stiekem toont de bouw en de toch ietwat verrassende afbraak ook aan dat niet overal laaghangend fruit wordt geplukt.


Afbeeldingen
Header: provisorium Hogeland in betere dagen. Artikel: nog een paar foto’s van het provisorium, waar pylon geeks mooi omheen konden lopen. Het was niets anders dan een caravelle op hoekmast 4 van de mammoetlijn, een omhekt terrein en een koppeltrafo met een setje schakelaars aan weerszijden.