110 kVTennetVerkabeling

Wordt 110 kV in Groningen gestraft voor 380 kV?

Groningen heeft uitgesproken ‘ereschuldgeld’ te willen gebruiken om alle 110 kV-hoogspanningslijnen in de provincie te verkabelen, als compensatie voor het verschijnen van Noordwest-380. Wat is hier gaande? Maakt dit streven kans? Of ligt de waarheid weer eens ergens in het midden?

Dat was even schrikken voor pylon geeks die het Dagblad van het Noorden op de mat krijgen, een regionale krant die Drenthe en Groningen (maar in de praktijk vooral Groningen) behandelt. Groningen wil ondergronds met hoogspanning, zo meldt een woeste kop. Waar vervolgens plompverloren de Kleerkastenlijn in Brabant onder is gemonteerd, maar zulke dingen zijn we wel gewend.

De roep om verkabeling klinkt overal, maar zelden was zij zo luid als vandaag in Groningen bij monde van het Provinciebestuur dat hierover zegt al in een ‘vergevorderd stadium van overleg’ te zijn met Tennet. De kunst lijkt te zijn afgekeken in Denemarken waar een Riksnedtagningsplan (Rijksverkabelingsplan) voorziet in geforceerde verkabeling van 132 kV en 150 kV.

Achtergrond bij een wens

Nadat de koffie is opgeruimd die we over de krant hadden gespuwd is het tijd om wat nauwkeuriger te kijken. Want reeds in het krantenartikel, maar ook vanuit onze achtergrondkennis, weten we dat de soep koeler wordt gegeten dan de stoere taal die men bezigt. Ten eerste, het is technisch ingewikkeld (220 kV) of bijna onmogelijk (380 kV) om langere afstanden koppelnetspanning onder de grond te leggen. Ten tweede, het is netstrategisch onwenselijk vanwege reparatiezekerheid. En ten derde, het is een grote kapitaalvernietiging om zware verbindingen die nog vele tientallen jaren mee kunnen voortijdig af te breken, nog los van dat we daarmee ook de nieuwbouw en transitie elders in het land vertragen omdat materieel en werklieden schaars zijn. En laat Groningen nu juist een gebied zijn waar precies dat soort zware koppelnetlijnen tot in elke hoek staan.

Dat is ook de Provincie niet ontgaan. Hun vraag heeft dan ook betrekking op de kleinere verbindingen die 110 kV als bedrijfsspanning voeren. Zulke lijnen laten zich technisch probleemloos verkabelen. Door ze versneld en geforceerd te verkabelen denkt de Provincie twee vliegen in één klap te slaan. Verkabeling betekent tevens verzwaring en er wordt tegemoetgekomen aan een maatschappelijke roep om hoogspanningslijnen uit het landschap te bannen. Een roep die versterkt is geraakt sinds er veel windmolens zijn verschenen die niet onder de grond kunnen (nee joh, echt?) en ook door de aanleg van Noordwest-380 Oudeschip – Vierverlaten. Jazeker, die wintracks in de verder lege weilanden. Hoewel weinig mensen wat hebben met vakwerk is ook de wintrack een eh.. ietsje tegengevallen qua landschappelijke inpassing. Verder heeft Groningen geld, veel geld. Het Rijk heeft tientallen miljarden toegezegd onder de noemer ereschuld vanwege problemen met de gaswinning. Een deel daarvan wil de provincie gebruiken om alles en iedereen aan duurzame elektriciteit te krijgen en netverzwaringen kunnen dan worden gecombineerd met vervangende verkabelingen.

Hoeveel heter is de soep in Groningen?

Ook pylon geeks weten wel dat over lange tijd bovengrondse hoogspanning waarschijnlijk iets zal zijn voor plekken met lange afstanden of rotsbodems. Niets is voor eeuwig, en zeker bovengronds 110 kV met vakwerk niet. Maar tussen de verre toekomst en het streven ‘zo snel mogelijk’ zit nogal wat ruimte. We zien dat twee verbindingen al concreet op de verkabelingslijst staan en die worden ook in het artikel genoemd. De aansluiting van de aardappelfabriek Dobbestroom is een van de laatste commerciële harde aftakken op het Tennet-net en die gaat verdwijnen door de komst van station Ter Apelkanaal. Ook de omleiding om Groningen-stad heen tussen Vierverlaten en Hunze staat al voor een deel op de verkabelingsnominatie. De jaartallen die erbij worden genoemd bevinden zich richting het uiteinde van dit decennium. Voor de andere verbindingen wordt het op zijn vroegst ergens in 2030-2035. Dat is weliswaar eerder dan hun technisch einde levensduur, maar ook elders in het land zien we soms verbindingen verdwijnen op deze termijnen.

Het lijkt er daardoor op dat de Groningse soep koeler en beduidend langzamer gegeten gaat worden dan wat de stoere taal van ‘de komende jaren’ suggereert.


Afbeeldingen
Header: een verkabelingsoperatie in Groningen, waar Noordwest 380 het verkabelen van een deel van de 110 kV-lijn naar Winsum al vereiste. Foto door Bram Gaastra.
Artikel: voorpagina van Dagblad van het Noorden, 16 juli 2024. Er is een foto met onleesbare tekst gebruikt om copyrightproblemen te vermijden.