220 kV380 kVMast

Eerste wintrack van NW-380: (g)een primeur?

Gisteren is vlakbij Vierverlaten de eerste wintrack geplaatst voor de vernieuwde verbinding Noordwest 380 kV. Gemengde gevoelens onder pylon geeks, want de nieuwe combinatieverbinding gaat ten koste van een bestaande lijn met vakwerkmasten. Maar de aanpak an sich is geen primeur.

En toen stond opeens de eerste wintrack in het 110 kV-gebied. De transitiestukken op het mastfundament waren eerder geplaatst en nu was het moment daar om de beide wintrackpylonen in elkaar te zetten. Uiteraard is men op de Berg weer apetrots en al net zo vanzelfsprekend kijken pylon geeks met gemengde gevoelens naar de verpaling.

Maar laten we nu eens één keertje niet goedkoop scoren op dit online hol van de leeuw voor wintrackliefhebbers.

Vervangend in plaats van bijkomend

Het op dezelfde plek vervangen van een verbinding door een zwaarder exemplaar is minder gewoon dan je zou denken. In Frankrijk of België zal je een soortgelijke operatie niet gauw zien. Daar is het de normale gang van zaken om netverzwaringen uit te voeren als zogeheten overlay. Men bouwt als het ware gewoon boven over het bestaande net heen en pas in een latere fase wordt dan gekeken naar waar een oudere verbinding kan verdwijnen. Verder krijgt Elia jeuk van het idee om een combinatieverbinding aan te leggen. Het maakt onderhoud en vrijschakeling complexer, zeker in een netwerk waar verhoudingsgewijs meer klanten via een harde aftak of een steeklijn hangen in plaats van netjes via een station met eigen breakers. De netstrategen van Elia gedogen schoorvoetend bestaande situaties, maar ze willen geen nieuwe combilijnen die van meet af aan zo zijn bedoeld.

In Nederland zijn er ook wel operationele bezwaren tegen combilijnen, maar omdat ze het mogelijk maken om bestaande corridors te hergebruiken levert combineren voldoende bonuspunten op om er alsnog op in te zetten. De afgelopen dertig jaar zijn de meeste nieuwe bovengrondse verbindingen geplaatst op tracés waar al een kleinere oudere verbinding stond. De toepassing van combinatiemasten is al enige tijd gebruikelijk. Op één korte uitzondering na is iedere nieuwe bovengrondse koppelnetverbinding gebouwd sinds 1990 gedeeltelijk of zelfs geheel uitgevoerd als combilijn. Dat levert een extra indrukwekkend eindresultaat op, maar het betekent ook het einde van de oorspronkelijke verbinding. Op die manier zijn al heel wat 150- en 110 kV-verbindingen veranderd in meelifters in de nieuwe 380 kV-combilijnen, zowel in vakwerkmasten als in wintracks.

Verdrietachtiging van 220 kV is niet nieuw

Wat weinig mensen beseffen is dat niet 110 kV of 150 kV, maar juist 220 kV het meest heeft geleden onder de aanleg van 380 kV. Tussen Meeden en Robbenplaat zijn zelfstandige 220 kV-verbindingen opgenomen in de Mammoetlijn (combi 220/380) en in Overijssel werd begin jaren 90 het nethistorische kroonstuk van de IJsselmij, de 220 kV-ruggengraat tussen Zwolle en Twente, ingeleverd om ruimte te maken voor vervangende 380 kV op hetzelfde tracé.

Die operatie lijkt veel op wat we nu in Groningen zien, inclusief het combineren van een paar 110 kV-lijnen die toevallig in de buurt staan. Het enige verschil is dat men nu wintracks gebruikt in plaats van vakwerkmasten.

Het zal ook niet de laatste keer zijn. Nadat in 2014 een scopewijziging werd doorgevoerd in Noordwest-380 kwamen de procedures om 380 kV tot aan Ens aan te leggen abrupt tot een einde. Pas vijf jaar later wordt er voorzichtig weer gepraat over het opnieuw opstarten van dit project. Wederom zal in dat geval 220 kV-vakwerk worden geslachtofferd. Maar of dat ook met wintracks zal gaan gebeuren? Sinds de plottwist van het decennium (de terugkeer van vakwerk in de vorm van de moldaumast) is niets nog zeker. Deze keer kost het jammerlijk nog een fraaie vakwerkverbinding de kop. Maar hoe het de volgende keer uitpakt? Wij weten het niet en waarschijnlijk weet Tennet het zelf ook nog niet.


Afbeeldingen
Header: in elkaar takelen van de eerste wintrack van Noordwest-380, op de gevoelige CMOS vastgelegd door Bram Gaastra. Artikel: momenteel is het een 220 kV-spaghetti van omleidingen en tijdelijke masten bij Vierverlaten. Onder: oude netkaart uit 1980 waarop in Overijssel al te zien is wat nu ook in Groningen gebeurt, 220 kV wordt ingeruild voor 380 kV. Meer oude netkaarten bekijken? We hebben een heel archief.