220 kV66 kVTenneT

66 kV op zee – welkom in de toekomst

Middenin de coronacrisis trok het weinig aandacht, maar voor wie het hoogspanningslandschap scherp in de gaten hield is er recentelijk een leuk stukje infra opgeleverd: ’s werelds eerste string offshore windmolens bedreven op 66 kV is in dienst gegaan op Borssele Alpha. Klinkt laf, maar onderschat het niet.

Hoewel we op HoogspanningsNet dol zijn op bovengrondse lijnen en openluchtstations, kijken we zonder enige gêne en met dezelfde interesse naar de indrukwekkende hoeveelheid hoogspanning die op de zeebodem is aangelegd. En daar, een kilometer of dertig buitengaats van Zeeuws Vlaanderen, is recentelijk een wereldprimeur neergelegd waar niemand iets van kan zien. Altijd jammer met hoogspanning op zee (en met grondkabels in het algemeen).

Eind april werd het eerste exemplaar Siemens Gamesa 8MW trots op zijn monopile getakeld en na het gereed komen van de andere molens op dezelfde infieldkabel kon de hele string in dienst worden genomen. Het begin van het 1400 MW grote dubbele offshore windpark is daarmee een feit.

In eerste instantie lijkt het een grote komkommer, want er zijn al zoveel strings met windmolens in dienst. Maar deze heeft een speciale eigenschap: hij draait niet op een bedrijfsspanning van 33 kV, maar op het dubbele. 66 kV op land is een heel normale spanning in grote delen van de wereld. Voor Tennet is het een nieuwe spanning in hun assetpark, maar daar houdt het dan al snel op. 66 kV is volledig mainstream op de wereld. Echter, op zee ligt dat anders: 66 kV is op de wereld nog nooit eerder toegepast in een offshore windpark.

Meer transportcapaciteit voor zwaardere molens

33 kV is momenteel de standaard voor offshore infieldbekabeling van windparken. Bewezen techniek en goed uitontwikkeld. Maar 33 kV heeft beperkingen, vooral op gebied van maximale transportcapaciteit. Dat is iets wat steeds belangrijker wordt nu de windturbines in een welhaast angstaanjagende groeicurve reeds 8 tot 10 MW kunnen produceren, en de rek is er nog niet uit. Als men dat over 33 kV wil wegstouwen naar een trafo-eiland passen er nog maar drie of vier zulke molens op één string voordat de capaciteitsgrens is bereikt. Om een inefficiënte kabelspaghetti met veel netverliezen te voorkomen heeft Tennet al enige jaren geleden opdracht gegeven tot het onderzoeken en waar mogelijk toepassen van 66 kV als infieldspanning. Windmolenbouwers Vestas en Siemens Gamesa zagen dat allebei wel zitten (ook met het oog op toekomstige windparken met nog grotere molens) en men besloot het te wagen. Borssele Alpha (Siemens Gamesa 8MW) en Beta (Vestas V164) werden windparken op 66 kV, als benchmark voor de toekomst van offshore wind.

Nu zijn de molens zelf in bezit van een commercieel bedrijf (Ørsted) en ook de 66 kV-kabels zijn in hun bezit. De schakelinstallaties, trafo’s en rails op de trafo-eilanden zijn van Tennet. En wie goed op de kaart kijkt ziet dat de trafo-eilanden van Alpha en Beta voor servicedoeleinden zijn gekoppeld met een extra kabel. Ook die wordt op 66 kV bedreven. Deze kabel is wel van Tennet en het is de eerste en vooralsnog enige verbinding van 66 kV die voor Tennet zelf in de papieren staat.

Het is te verwachten dat 66 kV de verwachtingen waarmaakt en inderdaad uitgroeit tot de nieuwe standaard, waardoor we deze spanning in de toekomst zullen zien in andere zware offshore windparken die nog gebouwd moeten worden. De netkaart zal op zee in elk geval meer oranje worden.


Afbeeldingen
Header: deel van de netkaart, met Borssele Alpha (alle gerealiseerde en geplande strings reeds ingetekend) samen met al langer bestaande Belgische windparken. Merk op hoeveel wijder de opzet van 66 kV is ten opzichte van 33 kV. Dit creëert de noodzakelijke ruimte voor de veel grotere molens die vandaag en morgen de standaard zijn. Artikel: Borssele Alpha op een Tennet-animatie. In het hart van dit blok komt 66 kV binnen en gaat vermogen er op 220 kV weer uit, richting de kust.