110 kV70 kVElia

110 kV bereikt de Ardennen

Sinds de introductie van 380 kV in 1970 is er op het Belgisch hoogspanningsnet in het wisselstroomnet geen enkele nieuwe spanning meer bijgekomen, tot nu. Recentelijk is tussen Brume en Trois-Ponts de allereerste 110 kV-lijn in dienst gegaan, een spanning die nog nergens anders in België te vinden was.

Dat is reden voor een feestje bij de netkaartmakers, maar als we strategisch kijken roept het een aantal vragen op. Waarom is er gekozen voor 110 kV voor de netverzwaring tussen Brume en Trois-Ponts?

Netbeheerder Elia heeft besloten op zeer lange termijn het 70 kV-spanningsniveau te willen verlaten. Op de plaatsen waar 150 kV aanwezig is kan dit netvlak het overnemen. Maar niet overal in het land is 150 kV-net aanwezig. De aansluitingen voor de MS-trafo’s op 220 kV of 380 kV maken zou veel te kostelijk zijn, dus moest een andere netspanning gezocht worden. Vermits zowat alle buurlanden 110 kV gebruiken is hier een ruim aanbod van materieel (kabels, schakelaars, transfo’s) op de markt beschikbaar en verder is 110 kV niet bijzonder veel groter dan 70 kV als het gaat om masten, schakelterreinen en vrije ruimte. Dit gaf voor Elia de doorslag om 110 kV te verkiezen boven de gekende 70 kV.

Met 110 kV kan net wat meer vermogen worden verzet

Een eerste groot project van Elia België op 110 kV is de “Oostlus“. Zoals de naam al zegt bevindt deze zich in het uiterste oosten van het land. In deze regio wordt al meer dan honderd jaar groene elektriciteit opgewekt in de stuwdammen van Heid-de-Goreux, Bütgenbach en Bévercé. De laatste jaren neemt de groene productie enorm toe door de talloze windturbines op zeer geschikte heuvelruggen en de vele PV-installaties bij de mensen thuis. De 70 kV-lijn Bévercé-Soiron-Luik uit 1930 kan deze vermogens niet aan en is bovendien aan vervanging toe. In plaats van de elektriciteit over relatief lange afstand over 70 kV te transporteren kiest Elia ervoor om in Brume aan te sluiten op de 380 kV.

Van daaruit worden de bestaande 70 kV-lijnen bestaande uit één draadstel naar Heid-de-Goreux, Bévercé, Bütgenbach en Amel omgevormd tot 110 kV-lijnen met twee draadstellen. Hoewel de bouw is aangevat met het traject Amel-Bévercé, begint de omschakeling naar 110 kV wel vanuit Brume, daar is de eerste 380/110kV transfo van 300 MVA geplaatst.

Vanuit Brume naar Trois-Ponts werd in de jaren ’70 een 220 kV-lijn aangelegd. Deze is echter altijd op 70 kV gebruikt, maar wordt nu omgebouwd naar 110 kV. Het meest zuidelijke draadstel is intussen aangepast en in dienst gegaan op 110 kV, het noordelijke volgt in een volgende fase van de werf (foto 1). In Trois-Ponts zelf is het hoogspanningsstation in twee stukken verdeeld, de ene kant is al op 110 kV gezet, de andere staat voorlopig nog op 70 kV. Op die manier kan men afhankelijk van de werffase kiezen tussen een 110 kV-voeding uit het westen of een 70 kV-voeding uit het oosten.

De allereerste 110 kV distributietransfo staat dus in Trois-Ponts, het is een stevig exemplaar van 50 MVA (foto 2). Over enkele jaren zullen er gelijkaardige transfo’s te vinden zijn in de andere hoogspanningsposten in het oosten van het land. Uiteraard volgen we hier bij HoogspanningsNet deze evoluties op de voet.

Primeur, maar niet in historisch opzicht

110kV is geruime tijd niet gezien in België, maar overigens niet helemaal nieuw. Tussen de twee Wereldoorlogen in waren in de Kempen tussen Mol en Stalen twee 110 kV-lijntjes aanwezig. Deze werden echter relatief snel omgebouwd naar 70 kV om zo in het landelijke net in te passen. Deze keer gaat het anders, nu is de 110 kV hier wel om te blijven.


Afbeeldingen
Header: een mastbordje met 110 erin, dat is misschien wel tachtig jaar niet gezien in België. Artikel: een 110/15 kV transformator en een deel van de korte maar interessante hoogspanningslijn die nu 110 kV voert.