Geen zorgen, dat is normaal. 
.png "Ga naar de website van TenneT TSO, de Nederlandse netbeheerder"){kind=logo}
18/19 juni 2021 ∙ Update 4 – Noordelijk van het Gelderse Oosterwolde is schade opgetreden aan het hoogspanningsnet door het noodweer. Vier deltamasten van de 150 kV-verbinding Lely – Hattem zijn omgeblazen. Het gaat om mast 38 t/m 41. Zoiets is in 2010 voor het laatst gebeurd (Vethuizen, Achterhoek) en wat er deze keer is gebeurd vereist nog heel wat onderzoek, maar het lijken welhaast Amerikaanse taferelen: een supercel, deltamasten en een grote vlakte.
Gisteren trok een grote zware onweersbui over het midden van het land. Het ging hier om een zogeheten supercel, een type onweersbui dat om zijn eigen as draait. Zulke buien zijn een meteorologisch powerhouse en ze zijn vrij zeldzaam in de Benelux, maar niet onmogelijk. Om de paar jaar verschijnt een keer een situatie waarin ze goed kunnen gedijen en soms groeien ze dan uit tot Amerikaanse proposties met een tophoogte van 15 tot 17 km. Voor stormchasers zijn dergelijke buien de kers op de taart en ze gaan er normaliter zelfs voor naar Amerika om ze te chasen, maar op 18 juni was het voldoende om het gebied ten noorden van Utrecht en Arnhem op te zoeken. Een paar zulke buien teisterden het gebied. Volgens de NOS is er niemand omgekomen, maar wel is er op meerdere plekken flinke schade aangericht en zijn er minstens negen gewonden gevallen.
Ook zijn er opnieuw een paar hoogspanningsmasten omgeblazen. In 2010 (de Downburst van Vethuizen) overkwam dit vijf tonmasten in de lijn Ulft – Doetinchem. Destijds was dit al geruime tijd niet meer opgetreden, want daarvoor was de 110 kV Kampen IJsselkruising in 1970 het laatste windslachtoffer. Gisteren was in bijna hetzelfde gebied raak als in 1970, want Oosterwolde ligt amper tien kilometer naar het zuidwesten.
De lijn die het heeft begeven is Lely – Dronten – Hattem, een zware driecircuitlijn met zogeheten deltamasten, opgeleverd in 1969. De lijn wordt bedreven op 150 kV en voert drie circuits van elk 416 MVA. Deze deltamasten zijn beslist geen doetjes, hoewel dit specifieke type (voor de kenners een PGEM-driecircuitdelta S+0) misschien een iets te smal zijprofiel heeft. Op de foto's die we tot nu toe hebben gezien is het bezwijkmechanisme niet goed te herleiden, hoewel het opvalt dat een van de masten compleet in twee stukken is gerukt die wel twintig meter bij elkaar vandaan liggen, terwijl de rest wat meer eenvoudig lijkt te zijn omgeduwd. Het is nu nog niet te zeggen of er een cascade (domino) is ontstaan nadat de in tweeën getrokken mast bezweek. Ook is niet bekend of er bijvoorbeeld hangende afspanning is toegepast. Dat is her en der gedaan in deze verbinding om hoogte te winnen.
Het gebied waar alles is gebeurd is een lege polder met een paar boerderijen waar de overige schade niet opvallend groot is, aldus een ooggetuige. Dat maakt het alleen maar vreemder dat de hoogspanningslijn het begaf. Men zou daardoor haast denken aan een tornado (met smal schadepad) in plaats van een valwind, maar voor een tornado ontbreken ooggetuigeverslagen en dat is vreemd in dit dichtbevolkte land. Stormchasers ter plekke (er was minstens één team vlakbij) melden wel dat ze enige rotatie hebben waargenomen, maar er mist een slurf. Het zou kunnen gaan om een zogeheten gustnado, al is dit vooralsnog onbevestigd.
Dat er nergens een storing optrad is een proeve van een deugdelijke netstrategie. Het hoogspanningsnet is vrijwel overal zo aangelegd dat er ringvormen en redundantie aanwezig zijn: elke enkelvoudige storing kan dan worden opgevangen door een alternatieve route of component. In dit geval kon Dronten worden ingevoed door een overgebleven circuit in het lijndeel Lely – Dronten, en Hattem heeft vanuit het zuiden een verbinding op Apeldoorn. Daardoor raakte geen enkel station spanningsloos. Net als bij de brand op Doetinchem vorig jaar, waar een heel 380 kV-station halsoverkop van het net moest, is er ook deze keer nergens een lampje uitgegaan. De redundantie deed wat ze moest doen en dat verdient een compliment.
Omgeblazen deltamasten zijn duur en een vlek op het blazoen. Reken maar dat ze op de Berg not amused zijn (en wij hier bij HoogspanningsNet ook bepaald niet), maar aan de andere kant is het gelukkig slechts ijzerwerk dat hersteld kan worden. Er is niemand omgekomen en er zijn geen dingen vernield die niet hersteld kunnen worden, zodat het hele gebeuren zich gelukkig beperkt tot een grote versie van "bah nee hè". Al kan het nog wel een lelijk staartje krijgen als blijkt dat in het bezwijkmechanisme inderdaad een rol is weggelegd voor eventuele hangende afspanningen. Dat zou het beter benutten van bestaande verbindingen en daarmee enige transportruimte nodig voor de energietransitie lelijk in de weg kunnen zitten.
Inmiddels is op Twitter een filmpje verschenen via gebruiker @ErnstWierenga waarop de situatie in beeld is gebracht vanaf toegestane afstand. Ook heeft forumlid PJK veilig en legaal (maar daardoor niet minder spectaculair) beeldmateriaal kunnen maken met een drone, zie ons forum voor een korte serie. We houden het in de gaten en updaten dit artikel (of onze eigen Twitter) als we meer weten. Op dit moment is het gebied afgezet zodat ramptoeristen niet tot bij de karkassen kunnen komen, zodat we het moeten hebben van dronebeelden en van snippers informatie die langzaam vrij komen via de netbeheerder. Mogelijk gaan we de komende dagen een paar noodmasten zien, tenzij Tennet zo snel is met het herstellen dat men het erop kan wagen om enkele weken via wat netstrategische noodgrepen de redundantie in Dronten te waarborgen zodat de stad niet langer op één enkel circuit in het net bengelt.
Afbeeldingen: karkas van een omgewaaide deltamast in de polder, dronefoto door PJK. Zie ons forum voor de hele serie. Daaronder: schaalmodel van precies dit type hoogspanningsmast, gebouwd door Hans Nienhuis (die nu elke staaf en knoopplaat in de mast kan dromen en beslist niet blij is het verkregen respect voor dit ontwerp zo beschaamd te zien worden). De PGEM-driecircuitdelta is een behoorlijk sterk ontwerp, zodat de vraag is hoe die kon bezwijken zonder dat in de directe omgeving grote schade is te zien. Mogelijk speelt de mast die in twee stukken is gebroken een sleutelrol.
Begin juni kregen we een aantal berichten van gebruikers en een provider waarin werd verteld dat de 
Voldoende elektriciteit, op te vatten als genoeg capaciteit én leveringszekerheid, kan nauwelijks worden overschat in belang in de huidige samenleving. Grote stroomstoringen tonen aan hoe kwetsbaar we zijn wanneer de elektriciteit enige tijd uitvalt. Netbeheerders, overheden en bedrijven is er dan ook alles aan gelegen om ervoor te zorgen dat de elektriciteit het zo vaak mogelijk doet, want een serieuze uitval van elektriciteit is al gauw heel duur, het veroorzaakt chaos en het kan zelfs levens kosten. Verder kan het ook de economische aantrekkingskracht van een gebied negatief beïnvloeden. Dreigen met het afschakelen van elektriciteit is daardoor een veel zwaarder middel dan het lijkt. En toch 
Kan dat zomaar? Technisch: ja. Jersey is Brits, maar heeft in zeer grote mate autonomie (het mag zijn eigen regels maken zonder dat het moederland direct boos wordt) en het eiland betrekt zijn elektriciteit via een kabel van het Franse vasteland. Het komt wel 
Waarom 110 kV? 
Een eerste groot project van Elia België op 110 kV is de "
In Trois-Ponts zelf is het hoogspanningsstation in twee stukken verdeeld, de ene kant is al op 110 kV gezet, de andere staat voorlopig nog op 70 kV. Op die manier kan men afhankelijk van de werffase kiezen tussen een 110 kV-voeding uit het westen of een 70 kV-voeding uit het oosten. 
Wat doe je als je een maagdelijk 
