waarschuwingsbord (warning sign)
Meestal mastbord genoemd. Groot bord op de voet van een hoogspanningsmast waarop een waarschuwing, de netspanning, het mastnummer en contactgegevens met de netbeheerder staan.
wandstaaf (diagonal)
Andere aanduiding voor eerste- en tweede orde diagonalen.
warmte (heat, heat losses)
Energievorm waarin transportverlies zich voornamelijk uit. Een hoogspanningslijn heeft een zekere weerstand (capacitief en ook Ohms) en getransporteerde elektriciteit zal in de verbinding enig vermogen verliezen. Warmte is in luchtlijnen geen groot probleem, maar grondkabels kunnen hun warmte moeilijker kwijt. Door deze warmte kan de weerstand van de kabel verder stijgen en er kunnen ook ongewenste bijeffecten in de verwarmde bodem om de kabel heen ontstaan.
waslijn ('whas line')
Cultjargon voor een hoogspanningslijn die eerst bovengronds stond, maar inmiddels is verkabeld. Ook te schrijven als was-lijn, in de verleden tijd.
Watt
Eenheid waarin vermogen en indirect ook energie kan worden gemeten. In de elektriciteitswereld is het aantal Watts de uitkomst van de spanning maal de stroomsterkte. Watt (afkorting W) kan soms ook worden geschreven als VA (Volt maal Ampère). Grote energieën, zoals ze in de hoogspanningswereld algemeen zijn, worden vaak uitgedrukt als kW (kilowatt), MW (megawatt) of zelfs GW (gigawatt).
wenkbrauwen ('eyebraws')
Geïntroduceerde term voor het uiterlijk van de bliksemdraadbevestigingen op hamerkoppen van het Groningen-IJsselmij-ontwerp.
weesmast ('orphaned pylon')
Term uit het netkaartbeheer. Hoogspanningsmast die zonder draden is achtergebleven in het landschap. Wordt soms ook een relictmast genoemd. Verschilt van een So Da mast in de zin dat een weesmast ooit daadwerkelijk is benut in een voormalige verbinding en dat deze nog op zijn originele plek staat (en dus direct weergave op de netkaart rechtvaardigt, al dan niet in historische weergave.)
Willie Wortel en de Lampjes ('Gyro Gearloose and the Helpers')
Soms ook gespeld als Willy. Verzetsfront uit de jaren 80 dat zich toelegde op sabotage van Nederlandse hoogspanningslijnen. Doel van het verzet was het hinderen van nucleaire elektriciteitsopwekking in Dodewaard en Borssele. Gedurende enkele jaren tussen voornamelijk 1980 en 1986 werden diverse sabotages ondernomen, waarvan sommigen slaagden. De gedachte was dat atoomenergie zijn bruikbaarheid zou verliezen wanneer het niet bedrijfszeker bij de centrales vandaan kon worden getransporteerd. Het totale aantal sabotages is niet bekend omdat de veiligheidsdiensten en de netbeheerders erbij gebaat waren om het zo min mogelijk publiciteit te geven. Willy Wortel en de Lampjes organiseerde op 23 september 1981 een 'hoogspanningsdag' waarbij letterlijk werd opgeroepen tot sabotages: "Omzagen en uitgraven van hoogspanningsmasten, en niet te vergeten verdeelstations. Trek de natuur in en zoek je eigen hoogspanningsmast." Ook gaven ze een kleine twintig exemplaren van een instructievideo en een drukwerkje genaamd 'KORTSLUITING – Sabotage in je Vrije Tijd' uit. Daarin werd beschreven hoe men een hoogspanningslijn kon saboteren zonder er zelf bij om het leven te komen. De overheid greep in en het is tot op de dag van vandaag verboden om het boekje te bezitten of te verspreiden.
In de late jaren 80 verdween het verzetsfront langzaam van het toneel. Vermoedelijk was het verzetsfront Willy Wortel en de Lampjes in meer of mindere mate gelieerd aan de actiegroep RaRa (aanslagen Makro en Shell), die op zijn beurt weer dingen gemeen had met Onkruit. De methode pas in ieder geval in het anarchistisch activisme dat in de eerste helft van de jaren 80 hoogtij vierde.
wind
Naast zwaartekracht de belangrijkste externe kracht waarop een hoogspanningslijn wordt ontworpen. Tevens een van de energiebronnen waar bij de energiewende zwaar op geleund wordt. Onvoorspelbaar van karakter, maar toepasbaar op grote schaal.
…wij gaan tot het draadje ('…the sky is the limit')
Het oude motto van HoogspanningsNet. Sinds 2011 luidt het motto Alles over hoogspanning op het net, hoewel 'wij gaan tot het draadje' soms nog steeds gebruikt wordt wanneer de context zich daarvoor leent.
winddruk (wind load)
De kracht die de wind kan uitoefenen op het mastlichaam en de geleiders. Bij latten- of vakwerkmasten is de winddruk op het mastlichaam een kleiner probleem dan bij buismasten. Bij een vakwerkmast waait de wind er voor het grootste deel dwars doorheen, maar bij buismasten is de netto winddruk een getal dat ook door Von Kármànwervels wordt bepaald. In de praktijk is ook drag rondom de geleiders een kracht van formaat.
windvermogen (windfarm, operational array of wind turbines)
Aanduiding voor een middelgrote tot grote groep windturbines die op het net worden ingelust. 30 MW windvermogen betekent in dit geval dat er zoveel windturbines opgesteld staan dat er maximaal 30 MW vermogen op een zekere plek het net op kan worden gebracht.
wintrack
Nieuw ontwerp buismast waar Tennet erg trots op is. De wintrack werd in 2011 geïntroduceerd in Nederland en het is een bipole-mast ofwel tweepaalmast waaraan de fasedraden zonder traversen zijn opgehangen en waaronder het magneetveld aan de grond tot een minimum wordt gereduceerd. Het mastlichaam bestaat uit een zeer scherpe kegelvorm waaraan de isolators schuine V-braces zijn. Foto's kan je vinden in de galerij. De wintrack is onder mastengekken over het algemeen niet goed in de smaak gevallen en het grote aantal bijnamen (van bonenstaken en breinaalden tot satéprikkers en lostrack) is hiervan een vrij goede afspiegeling.
wisselmast (transposition tower)
(ook: fasewissel, fasewisselmast) Mastfunctie. Zie de pagina over deze mastsoort.
wisselstroom (alternating current)
Vaak afgekort als AC. Stroomsoort die voortdurend van polariteit wisselt. Zie ook de St(r)oomcursus.
WKK (CHP, Combined Heat and Power)
Warmte-krachtkoppeling. Afkorting die vooral wordt gebruikt voor tuinders die met gasturbines hun kassen verwarmen en die met de daarbij vrijkomende bewegingsenergie van de turbine stroom opwekken en het net op sturen. WKK is weliswaar decentraal vermogen (per tuinder of andere WKK-aansluiting wordt zelden meer dan 20 MW vermogen ingebracht), maar over heel Nederland genomen zijn er honderden van deze eenheden zodat WKK alsnog een kracht van formaat vormt in het net. In totaal staat er zo'n 6 GW decentraal WKK-vermogen opgesteld.
Naast bijverdienste voor de tuinders is stroomlevering uit WKK-bronnen ook belangrijk als noodvermogen, omdat deze relatief kleine eenheden snel op te regelen zijn.
Naast bijverdienste voor de tuinders is stroomlevering uit WKK-bronnen ook belangrijk als noodvermogen, omdat deze relatief kleine eenheden snel op te regelen zijn.
WON (Dutch Law on Neutral Grid Operation)
Wet Onafhankelijk Netbeheer, in de volksmond ook wel de Splitsingswet genoemd.
De WON is een wettelijk besluit uit de jaren negentig en het bepaalt dat er een harde scheiding moet bestaan tussen enerzijds het hoogspanningsnet (energietransport) en centrales/afnemers (energie-opwek en gebruik). Het transportnet dient staatseigendom te zijn waarop de netneutraliteit van toepassing is zodat iedere producent en klant in beginsel gelijke rechten heeft en niet langer aan een concessie of gebied verbonden is. Tevens is het energieproducenten niet langer toegestaan een eigen transportnet op hoogspanningsniveau te exploiteren op een wijze waardoor er in een geografisch gebied een monopolie ontstaat. Ook voorziet de wet in het aanstellen van netbeheerders in de vorm van TSO's volgens een quango-constructie. Voor meer informatie, zie hier.
De WON is een wettelijk besluit uit de jaren negentig en het bepaalt dat er een harde scheiding moet bestaan tussen enerzijds het hoogspanningsnet (energietransport) en centrales/afnemers (energie-opwek en gebruik). Het transportnet dient staatseigendom te zijn waarop de netneutraliteit van toepassing is zodat iedere producent en klant in beginsel gelijke rechten heeft en niet langer aan een concessie of gebied verbonden is. Tevens is het energieproducenten niet langer toegestaan een eigen transportnet op hoogspanningsniveau te exploiteren op een wijze waardoor er in een geografisch gebied een monopolie ontstaat. Ook voorziet de wet in het aanstellen van netbeheerders in de vorm van TSO's volgens een quango-constructie. Voor meer informatie, zie hier.
Geen zorgen, dat is normaal. 
.png "Ga naar de website van TenneT TSO, de Nederlandse netbeheerder"){kind=logo}
