ABCDEFGHIIJJKLMNOPQRSTUVWXYZ0-9


 
A
SI-afkorting van Ampère, zie lagerop.
 
A-hakpark
Bedrijf dat gespecialiseerd is in energie-infrastructuur en de aanleg ervan. Voor de website, kijk hier.
 

aanlandpunt  (bay landing, bay cable connection)
Equivalent van een opstijgpunt, maar dan bij de plek waar een grondkabel binnenloopt.
 

aanpikken  (to connect)
Vakterm voor het contact maken met een afgeschakelde fasedraad tijdens onderhoud of bouwwerkzaamheden.
 
aansluiting  (connection, link)
Fysieke verbinding met het hoogspanningsnet of het elektriciteitsnet met een EAN. Het betreft bij hoogspanning zware aansluitingen in het algemeen waarmee (netwerken van) derde partijen energie kunnen invoeden of afnemen. Aansluitingen, klein of groot, hebben in Europa allemaal een EAN-nummer.
 
aarde  (ground, GND)
In deze context de fysieke grond, het oppervlak van de planeet of een geleidend voorwerp dat daar een direct galvanisch contact mee maakt met een zeer lage weerstand.

aardedraad  (ground wire)

 
aardsluiting  (short circuit to ground, ground fault)
Type kortsluiting van één of meer fasedraden met de aarde (grond).
 

ACSR
Ook ASCR, beide afkortingen worden door elkaar heen gezien. Geleidertype, afkorting van Alumnium Conductor Steel Reinfoced (ACSR) of Aluminium Steel Core Reinforced (ASCR). Het betreft in beide gevallen dezelfde geleider, maar in een afkorting die een andere uitleg geeft. Dit type geleider werd veelvuldig in hoogspanningslijnen toegepast voor de opkomst van AMS. Zie voor meer informatie de dradenpagina.
 

afschakelen  (disconnect)

In bedrijfsgang ook wel losnemen genoemd. Het (tijdelijk) spanningsloos maken van een circuit, bedrijfsmiddel of aansluiting, doorgaans vanwege onderhoud, werkzaamheden of urgentie bij (dreigende) calamiteiten.
 
afschakelplan
Protocol om in geval van ernstige nood (zoals een opofferingsbeslissing) een station, deelnet of een individuele belasting spanningsloos te maken en later weer aan te sluiten.
 

afspanmast  (anchor, anchor pylon)
Hoogspanningsmast die in staat is om kabels met een verschil in trekspanning te dragen. Zie ook deze pagina.
 
afspannen  (catenary tension, sag)
Op trekspanning brengen van de geleiders ofwel de draden.
 
afstandhouder  (spacer, line spacer)
 
aftakmast  (branch, branch pylon)
Hoogspanningsmast waarop een harde- of schakelbare aftakking wordt gemaakt waarbij er sprake is van ofwel direct elektrisch contact ofwel het uiteen wijken van twee of meer circuits. Zie ook deze pagina.
 
afvallen
Spreektaal voor ongepland verlies van belasting of productie in het net. Soms wordt er ook een aansluiting op een deelnet mee bedoeld, of verlies van een heel deelnet ten opzichte van een net van een hogere orde. Als een partij of deelnet is 'afgevallen' betekent het doorgaans een onverwachte onderbreking in de levering van vermogen of de vermogensvraag van deze partij, niet zelden veroorzaakt door een storing bij de aanvragende partij zelf. Als er bijvoorbeeld staat 'Om 17.14 uur is in station X de distributietrafo van Netbeheerder Y afgevallen. Hierdoor is een Z aantal MW aan belasting afgevallen' bedoelt men dat er een storing is ontstaan waardoor gevraagd vermogen niet meer kon worden doorgeleverd. De term wordt met name gebruikt bij storingen bij klanten of individuele velden/trafo's.
 

AIS
Afkorting van Air Insulated Switchgear of Air Insulated Station. In het Nederlands heet zo'n station gewoon een openluchtstation, een buitenopstelling of een open opstelling in een gebouw. Het is de normale wijze van opbouw van hoogspanningsstations en bovengrondse hoogspanningslijnen en het gaat uit van lucht als isolatiemedium. Het voordeel ervan is dat lucht er vanzelf is en dat het een goedkope stationsopbouw mogelijk maakt waarbij met name in openluchtopstellingen (buiten) tevens visueel overzicht te houden valt op de componenten. Nadeel is het relatief grote ruimtebeslag ten opzichte van alternatieven, zoals GIS-stations.
 

amoveren  (deconstruction, demolition)

Nette term voor het slopen van een station of verbinding. Meestal zijn verbindingen eerst enige tijd verlaten geweest voordat ze geamoveerd worden.
 
Ampère
SI-eenheid waarin elektrische stroom wordt uitgedrukt.
 
Amprion
Duitse netbeheerder (TSO) die het Rührgebied beheert en waaraan midden- en zuid-Nederland en een deel van België grenst. Amprion is een relatief stille, introverte netbeheerder die liever inzet op bewezen betrouwbaarheid dan op een esthetisch experimentje.
 
AMS-geleider  (AMS conductor)
Een van de meest populaire types hoogspanningskabels voor luchtlijnen. AMS is een metaallegering, de afkorting betekent Aluminium Magnesium Silicaat (de drie gebruikte materialen). Het materiaal lijkt sterk op duraluminium, de metaallegering waar men verkeersvliegtuigen van maakt. De draad heeft een stalen kern en een AMS-mantel, met een typische totale doorsnede tussen 200 en 620 mm2. Dit type geleider wordt tegenwoordig het meest per twee, drie of vier gebundeld toegepast in moderne 220- en 380 kV-fasedraden. De geleider mag maximaal 90⁰C worden en afhankelijk van de buitentemperatuur en de wind (koeling) kan dan de maximaal toepasbare stroomsterkte worden berekend. Standaard voor AMS-620 is ongeveer 1000 ampère. Zie ook de dradenpagina.
 

anordnung  (conductor configuration)
Duitse term voor de manier en ruimtelijke vorm waarop een circuit is ingehangen. Donau-anordnung en einebenanordnung betekenen bijvoorbeeld dat een circuit in de donauconfiguratie dan wel in de vlakke configuratie hangen.
 
Apache-incident, het
Ernstig ongeluk uit 2007. Op 20 december dat jaar vloog een Apache van het Nederlandse leger tijdens een oefening in de Waalcrossing van de 150 kV-verbinding Tiel-Zaltbommel. De hoogspanningslijn raakte zwaar beschadigd en de helikopter kon ternauwernood veilig landen. Zaltbommel en omstreken zaten drie dagen zonder stroom. De schade bedroeg rond € 45 miljoen. (Een bijna identiek ongeluk in 2017 bij Culemborg beperkte zich tot een doorgevlogen bliksemdraad en wordt niet bedoeld met 'het' incident, hoewel het natuurlijk wel een extra blamage voor Defensie was.)
 
arc horn
→ vlamboogpinnen, zie ook de pagina over deze voorzieningen.
 
arcing
Engelse term voor de vorming van een vlamboog. Bij hoogspanningstechniek zijn vlambogen altijd ongewenst en ze dienen vermeden te worden, behalve als ze erger kunnen voorkomen. Dat is wat men met vlamboogpinnen probeert: doorslag is niet gewenst, maar als het toch optreedt kan het het beste gebeuren op een plek waar de schade beperkt blijft. Zie ook de pagina over vlamboogpinnen.
 
arm  (arm, crossbeam, level)
Doordeweekse naam van een traverse. Onderdeel aan een hoogspanningsmast die naar opzij uitsteekt en waaraan een of meer fasedraden zijn opgehangen. Een normale traverse bestaat uit een bodemplaat en schuin afgespannen trekschoren, maar er zijn ook varianten zoals de balktraverse die op twee plekken worden ondersteund. Zie ook de pagina over traversen.
 
armoedekruising  ("poor man's crossing")
Geïntroduceerde term (inclusief de Engelse vertaling) voor een kruising van een hoogspanningslijn met een infrastructureel object, waarbij slechts één verhoogde mast gebruikt is in plaats van de gebruikelijke twee en waarbij het te overkruisen object aan één zijde van de verhoogde mast staat, zodat de 'andere' zijde er voor niets is. Het geheel maakt enigszins de indruk van een tent. Armoedekruisingen zien we relatief vaak bij reconstructies zoals verbreding van snelwegen. Het verhogen van één mast is dan goedkoper dan een nieuw, tweede verhoogd exemplaar bijbouwen. Esthetisch is het meestal een wat minder geslaagd uitzicht.
 

Arnhem
Vanouds de elektriciteitshoofdstad van Nederland. Arnhem is de plaats waar zich het hoofdkantoor van Tennet bevindt. Liander heeft er ook zijn hoofdkantoor en ook KEMA is er gevestigd. In de nabije omgeving van Arnhem treffen we nog meer elektriciteitsgerelateerde bedrijven aan, zo is er in Nijmegen de transformatorenfabriek van Smit en in Doorwerth treffen we Petersburg Consultants.
 
ASCR
Ook ACSR, beide afkortingen worden door elkaar heen gezien. Geleidertype, afkorting van Alumnium Conductor Steel Reinfoced (ACSR) of Aluminium Steel Core Reinforced (ASCR). Het betreft in beide gevallen dezelfde geleider, maar in een afkorting die een andere uitleg geeft. Dit type geleider werd veelvuldig in hoogspanningslijnen toegepast voor de opkomst van AMS. Zie ook de dradenpagina.
 

asset
Luxe en oorspronkelijk Engelse term voor verzamelgroepen hardware, zoals schakelinstallaties, kabels en trafo's. Wordt ook gebruikt in datasets (asset data).
 

asymmetrische enkelcircuitmast  (single circuit tower)

Mastmodel waarvan de meest gangbare vorm de driehoeksmast is. Zie ook de pagina over dit mastmodel.
 
Atomausstieg  (nuclear desist)
Duitse term voor de plannen van Duitsland om (na de kernramp in Fukushima) in 2020 kernenergie af te bouwen en in het kader van de energiewende (de energietransitie) om te ruilen voor hernieuwbare energie.
 
autotrafo  (autotransformer)
Transformator waarbij de primaire en secundaire spoel uit dezelfde koperwikkeling bestaan, waarin de secundaire wikkeling ‘ontstaat’ door een aftapping (een zogeheten tap) in de primaire spoel te maken. De precieze natuurkunde daarachter voert tot buiten deze website (maar Wikipedia weet er wel raad mee). Deze opbouw spaart of bespaart koper (vandaar de naam), maar deze trafo’s kunnen eigenlijk alleen gebruikt worden wanneer de primaire en secundaire spanning relatief dichtbij elkaar liggen. Zie ook de pagina over transformators.
 

 


ABCDEFGHIIJJKLMNOPQRSTUVWXYZ0-9