16 april 2021 ∙ Terwijl bij het Kanaal door Zuid Beveland afgelopen weken twee grote vakwerkmasten zijn gebouwd, gebeurt een kilometer of twintig verderop wat minder fraais. De twee verlaten hoogspanningslijnen naar het voormalig terrein van Pechiney worden gesloopt. Hoe langer je erover nadenkt, hoe vreemder dat eigenlijk is.

Wat doe je als je een maagdelijk leeg terrein van vijftig hectare hebt? Gelegen in een stevig industrieel havengebied, met voldoende koelwater voorhanden in een omgeving die netstrategisch gezien uiterst geschikt is voor energieprojecten? En wat doe je wanneer datzelfde terrein als klap op de vuurpijl ook nog eens is voorzien van een kant en klare hoogspanningsaansluiting op 150 kV, goed voor maar liefst 540 MVA N-1 redundant, rechtstreeks naar trafostation Borssele? Natuurlijk – dan breek je die hoogspanningslijn af.

Het oude terrein van de verdwenen aluminiumsmelter Pechiney is een aantal jaar geleden gesaneerd en schoon opgeleverd. Klaar voor een nieuwe eigenaar. Op deze plek in de haven zou dat van alles kunnen zijn, maar de omstandigheden zijn ideaal om er iets neer te zetten dat met energie te maken heeft. Er is op Borssele behoefte aan grid balancing vanwege de grote hoeveelheid windvermogen die aan land komt. Totdat Zuidwest-380 West én Oost klaar zijn, is er slechts 1645 MVA (380 kV) plus 300 MVA (150 kV) transportruimte het binnenland in. Met 1400 MW wind op zee, een paar honderd MW op land en een kerncentrale die 485 MW basislast produceert loopt het net op zijn tenen bij een stevige bries, omdat het eigenverbruik van Zeeland ook niet groter is dan een paar honderd megawatt. 

Nu staat er ook 870 MW vlot opregelbaar gasvermogen in de vorm van de Sloecentrale. Daarmee kan worden gespeeld als het windpark op zee ondermaats presteert, maar de flexibiliteit van dit deel van het hoogspanningsnet is ingewikkeld geworden. Dat zorgt voor een ideale proeftuin voor een energiebufferingsproject. Men zou aan waterstofproductie kunnen denken, of ammoniak (makkelijker te bewaren en te verstoken), maar het zou ook een geschikte plek kunnen zijn voor een proef met een grote batterij. Er staat al zo eentje bij de aansluiting van Thermphos, maar die heeft slechts 10 MWh capaciteit. Met groot bedoelen we wat anders, bijvoorbeeld 500 MWh capaciteit en bij voorkeur binnen twee uur te op- en ontladen. Met een dergelijk proefproject zou Nederland binnen relatief korte tijd over extra regelruimte kunnen beschikken op een plek waar dat strategisch zeer goed uit zou komen.

Een andere interessante oplossing zou het kunnen zijn om op die plek een klant te laten intekenen die zich bezig houdt met iets dat heel veel stroom verbruikt, maar dat op afroep kan doen. Met zo'n klant kan je peak shaven en voorkomen dat er groene stroom niet kan worden opgewekt omdat het niet kan worden afgevoerd. Een soort hoogspanningsvariant van what happens in Borssele, stays in Borssele. De slimmeriken onder ons zullen denken van wacht eens, zoiets stond daar toch al? Een aluminiumsmelter voldoet precies aan dat profiel. Ja, dat klopt. Het verdwijnen van Pechiney is vanuit een strategisch oogpunt dan ook jammer. Maar behalve aluminiumsmelters zijn er ook hoogwaardiger mogelijkheden die hetzelfde kunnen. Boog- of inductie-ovens voor opsmelting van schroot belooft een interessante bedrijfstak te worden voor peak shaving. Hetzelfde geldt voor kerosinesynthese, asbestrecycling, autobandenverkoling of zelfs bepaalde business modellen voor datacenters.

Met het slopen van de hoogspanningsaansluiting, een verbinding die als commercieel op de netkaart staat en tijdens zijn actieve gebruik niet in bezit was van Tennet, worden zulke plannen nu veel duurder om in de toekomst te ontwikkelen. Eerst zal er dan weer helemaal opnieuw een aansluiting gelegd moeten worden, waarschijnlijk als grondkabel. Dat valt niet mee in een gebied waar het ondergronds al druk is vanwege de aanwezigheid van raffinage en overslag.

Volgens een tip n.a.v. dit artikel (een tender of aanbesteding voor sloop) is Tennet alsnog de eigenaar van de lijnen geworden na het verdwijnen van Pechiney. Maar wie de eigenaar en/of opdrachtgever voor de sloop ook is, hij zal een heel goed verhaal moeten hebben om dit te verdedigen aan getergde vakwerkliefhebbers die de kansen zien op plekken waar het fruit nog lager hangt dan de draden.

Afbeeldingen: foto van de anderhalve lijn naar het terrein van Pechiney in betere tijden. De aluminiumsmelter verscheen tegelijk met de kerncentrale, gelokt door de belofte van goedkope stroom. Onder: het lege terrein op de netkaart (vergroting). Beter ging het niet worden voor een nieuwe eigenaar met een energie-intensief plan, maar zo iemand zal nu opnieuw moeten beginnen met een aansluiting aanleggen.