06 februari 2017 ∙ Eerder vandaag kwam netbeheerder Tennet met het nieuws dat in de Eemshaven een tijdelijke noodverbinding zal worden neergezet om meer capaciteit te creëren tussen de 380 kV-stations Eemshaven (Robbenplaat) en Oudeschip. Een opmerkelijke noodgreep: congestie bevechten met een noodverbinding op 380 kV-niveau hebben we nog niet eerder in een vergelijkbare situatie gezien.

Congestie… Voor wie het niet kent: wanneer het productiepark op een bepaalde plaats meer vermogen kan aanleveren dan wat het afgaande hoogspanningsnet kan verstouwen, dan moeten de producenten zich op volgorde van hun komst een beetje koest houden totdat de verbindingen zijn verzwaard. Zie ook de St(r)oomcursus deel 6. Een dergelijke situatie zien we sinds enige jaren in de Eemshaven. Die is de afgelopen tien jaar veranderd in een powerhotspot met opgeteld ruim 6000 MW geïnstalleerd thermisch- en windvermogen, de NorNedkabel (700 MW) en nog meer windvermogen en een tweede 700 MW interconnector (COBRA) in aantocht. Het eigenverbruik van het gebied is slechts een paar honderd MW. Dat betekent afvoer. Veel afvoer.

Het bestaande hoogspannigsnet richting het zuiden bestaat uit dit soort kanjers van verbindingen. Bepaald geen doetjes, maar om vermogens in de ordegrootte van 6000 MVA plus toekomstige groei blijvend te kunnen verstouwen is verdere verzwaring en vooral ook ringvorming gewenst. Daarom is er het project Noordwest-380: vervanging van de bestaande 220 kV-verbinding naar Vierverlaten door een zwaardere 380 kV-lijn. Netto levert dat ongeveer 1000 MVA nieuwe capaciteit op, met een optie op nog eens ruim 2500 MVA. (Wie korrelatie of een plastic zakje nodig heeft na die enorme capaciteitsgetallen of wie mee wil praten over de netstrategie: kom op ons forum.) Probleem, de bestaande verbindingen zuidwaarts zitten op een ander station aangesloten dan waarop het grootste deel van het productiepark zit aangesloten. De tussenliggende verbinding (een korte redundante luchtlijn van 2635 MVA, zie de netkaart) vormt daarmee reeds nu al een hinderlijke bottleneck.

Om die een beetje te verlichten wil Tennet hem oppeppen met een tijdelijk derde circuit in de vorm van een bovengrondse noodverbinding. En dan spitsen de pylon geeks de kattenoren. Wat gaat men daar neerzetten? Zouden de standaard enkelcircuit werkmastjes voldoen zoals die veelvuldig bij reconstructies worden gebruikt? Of zou Tennet kiezen voor een steviger ontwerp vanwege het woeste klimaat en de niet verwaarloosbare tijd (enkele jaren) die de verbinding zal bestaan? Wat wordt het tracé? Op welke aansluitvelden wordt de verbinding aangesloten? En voor de netstrategen onder ons: wat wordt de capaciteit? Allemaal vragen waarop we nu het antwoord nog niet weten, maar die er duidelijk om vragen om de komende maanden de Eemshaven scherp in de gaten te houden. Moet je er binnenkort eens wezen? Neem je fototoestel mee.

Afbeelding: noodmasten zoals ze gebruikt zijn bij een reconstructie vlakbij Diemen. Het lijkt heel wat (mooi dubbelcircuit ook), maar deze vereisen een lijnhoek per mastpositie en hier werden ze slechts kortdurend ingezet. Zijn deze ijle tuienmasten ook bestand tegen ijzel, storm of gebruik voor waarschijnlijk ruim vier jaar, of wordt er voor iets zwaarders gekozen?

17 januari 2017 ∙ De stroomstoring die afgelopen morgen vanaf 04.19 uur een aanzienlijk deel van Amsterdam enkele uren op zwart zette, zal in de media vooral worden herinnerd doordat het treinverkeer in de ochtendspits er hopeloos door vastliep. De storing werd veroorzaakt doordat verdeelstation Hemweg-50 uitviel nadat er op het bovenliggende station Hemweg-150 van Tennet een nog onbekend probleem optrad.

Hemweg-50 is het grootste 50 kV-station van Nederland, gerekend naar het aantal verbonden circuits en ook het aangesloten vermogen. Wanneer dit station spanningsloos raakt gaan een groot deel van centraal en westelijk Amsterdam, het havengebied en een gedeelte van Zaamdam op zwart. Maar zoals het er nu uitziet is Hemweg-50 alleen het slachtoffer. De echte oorzaak zit in het naastgelegen (en nettechnisch gezien bovengelegen) station Hemweg-150, van netbeheerder Tennet. Op dat station is iets misgegaan waarna Hemweg-50 werd meegetrokken het zwart in.

We zien verder dat ook Amsterdam CS zonder stroom kwam te staan waardoor het treinverkeer het juist tijdens de ochtendspits liet afweten. Na een paar uur was de stroomvoorziening overal hersteld, maar het heeft nog de hele dag geduurd voordat het treinverkeer figuurlijk weer op de rails staat. Vooral dit heeft de aandacht weten op te eisen.

Het ironische is dat deze storing precies de tegenpool lijkt te zijn van wat er op 27 maart 2015 gebeurde bij de grote storing op Diemen-380, de eerste fatale fout in het Nederlandse 380 kV-net in veertien jaar. Ruim een miljoen aansluitingen vielen toen van het net af. Maar als door een wonder bleef het deelnet achter Hemweg (met daarin de Hemwegcentrale die bleef draaien en een koppeling via Oostzaan met 380 kV vanaf Krimpen – een verbinding die door een gelukkige meevaller in het netschema op Diemen niet via het 380-station liep) toen onder spanning terwijl de wijde omtrek het een paar uur zonder licht moest stellen. Of karma hier bestaat, laten we graag in het midden.

Netbeheerder Tennet heeft aangegeven dat het nog wel even kan duren voordat de precieze oorzaak is vastgesteld. Dat doet vermoeden dat het geen hardwareprobleem was zoals een geplofte schakelaar of uitval van een trafo. Het lijkt er eerder op dat de oorzaak moet worden gezocht in een procedure- of systeemfout, al dan niet samenhangend met onderhoud. Wanneer er meer bekend is over de precieze oorzaak zullen we het melden. Kijk intussen voor meer berichtgeving op de site of twitter van netbeheerder Tennet of op de site van Liander.

Afbeelding: gedeelte uit de HoogspanningsNet Netkaart V5.1 waarop het getroffen 50 kV-deelnet Hemweg herkenbaar is als een spin in het web van westelijk Amsterdam. Klik erop (of hier) voor een vergroting.

07 januari 2017 ∙ Op sommige plekken in met name Nederland ijzelde het op 07 januari. Ook was er wat wind, en daardoor werd net als vorig jaar rond deze tijd enig lijndansen (conductor gallop) waargenomen op sommige plekken. Tot zover bij ons bekend was het een stuk minder serieus dan vorig jaar rond deze tijd: er zijn geen berichten over spanningsdippen te vinden bij de netbeheerders of op Twitter en ook na afloop van de ijzel lijkt er geen probleem te zijn opgetreden

Lees hier meer over lijndansen, spanningsdippen en waarom dit bij ijzel af en toe kan optreden.

(Filmpje van de situatie op 07 januari in de buurt van Lekkerkerk, gemaakt door Michel van Giersbergen. We zien dat de draden inderdaad dansen, maar het gaat er allemaal vrij rustig aan toe. Dit is geen probleem voor het materiaal en het leidt niet tot verstoringen. Hooguit was het een wat ongemakkelijk gezicht.)

▼ Lees oudere berichten

  Snel iets vinden                                                                                                

► Meer nieuws? Bekijk ook het nieuws van Tennet of het nieuws van Elia

► Ingewikkelde vraag? Neem eens een kijkje op ons forum

► Stroomstoring gehad? Kijk hier of die in het hoogspanningsnet zat